تجربه مشارکت فرانسوی چینی در صنعت خودروسازی
با لغو تحریمهای اولیه و امضای برجام بسیاری از شرکای خارجی قصد بازگشت به ایران را داشتند و برخی از شرکتهای بینالمللی نیز بررسی بازار و صنعت خودرو کشورمان را برای سرمایهگذاری یا حضور در ایران در دستور کار قرار دادند.
به گزارش خودروتک به نقل از دنیای اقتصاد ، مذاکرات بین خودروسازان داخلی و شرکتهای خارجی در سالهای ۹۴-۹۳ بسیار داغ بود و روزانه اخبار هیاتهای مذاکرهکننده برای مشارکت یا جوینتونچر در رسانهها منتشر میشد. این اخبار اما بیش از اینکه خودروسازان را شگفت زده کند، مسوولان صنعتی کشور را تحت تاثیر قرار داد؛ چراکه در دولت یازدهم مسوولان وقت صنعتی سریعا شرط و شروطی برای حضور شرکتهای خارجی در صنعت خودرو ایران وضع کردند. شروطی که تازهواردان را از حضور در عرصه خودروسازی ایران ناامید و شرکای پیشین را هم دودل کرد. اما میزان داخلیسازی محصولات تازهوارد و در نظر گرفتن بازارهای صادراتی از بندهای مهم الزامات ورود خارجیها به صنعت خودرو کشور بود.
این بندها با بازگشت شرکای فرانسوی نه تنها اجرا نشد، بلکه قراردادها بهگونهای پیش رفت که خواست طرف فرانسوی بود؛ اما همانطور که عنوان شد تجربه مشارکتهای خارجی در ایران برخلاف دیگر کشورها تاکنون نتوانسته منجر به ارتقای خودروسازی ایران شود که در این زمینه بسیاری از دستاندرکاران صنعت خودرو اشکال را در چگونگی عقد قراردادها عنوان میکنند.
آنچه مشخص است در بسیاری از کشورها از جمله چین شراکتها در گام اول بر پایه تمرکز بر حلقه ساخت و مونتاژ بوده و در گام دوم حرکت به سمت توسعه بازارهای خارجی و صادرات و گام سوم در راستای ارتقای خودروسازی این کشور بر پاپه استفاده از منابع مالی حاصل از صادرات برای تحقیق و توسعه و طراحی محصولات جدید بوده است. آنچه مشخص است خودروسازان این کشور با استفاده از توانمندیهای شریک خارجی، گامهای توسعه را یک به یک طی کردهاند.
این در شرایطی است که در قراردادهای خارجی خودروسازان کشورمان آنچه دیده میشود تنها برد-برد مقطعی است؛ بدون اینکه برنامهریزی بلندمدتی برای تداوم این استراتژی دیده شود. در ادامه این گزارش به چند نمونه از مشارکتهای بینالمللی صنعت خودروی کشور اشاره میکنیم که تمرکز آنها بیشتر بر دو شرکت ایران خودرو و سایپا بوده تا کل صنعت خودرو. تجربه اول را به همکاری رنو در ایران در قالب قرارداد ال ۹۰ اختصاص میدهیم. این قرارداد در سال ۲۰۰۳ و با سرمایهگذاری ۷۵۰ میلیون یورویی در قالب همکاری مشترک به امضا رسید.
در این قرارداد آنچه بیش از باقی بندها جلب توجه میکرد، صادرات حداقل ۲۰ درصدی خودروی ال ۹۰، بود. بندی که بهدلیل قیمت بالای تمامشده هیچگاه محقق نشد. آنچه از آن بهعنوان چالش این قرارداد یاد میشود طولانی شدن فرآیند انعقاد و اجرای قرارداد، عمق پایین ساخت داخل و همچنین عدم توجه به صنعت خودرو و تمرکز بر ایران خودرو وسایپا به جای کل صنعت بود.
از نکات حائز اهمیت در تجربه ال ۹۰، سختگیرانه بودن فرآیند انعقاد قرارداد و ضعف در پیادهسازی و همچنین کمتوجهی به توانمندسازی قطعه سازان است. اما تجربه همکاری ایران با خودروسازان چینی نیز خالی از اشکال نبوده است.
نمونه آن همکاری با شرکت دانگفنگ است. نوع همکاری با این شرکت چینی توسعه پلتفرم و تولید محصولات جدید عنوان شده است.