خودروتک بررسی میکند؛
داخلیسازی خودروهای کشور از حرف تا عمل
بحران در صنعت خودروسازی در حالی پیش آمده که به گفته مدیران و متولیانش آن سطح داخلی سازی آن چیزی بین 56 تا 93 درصد است. فارغ از ابهام درباره معیارهای تعیین سنجش این سطح از داخلیسازی، چرایی و چگونگی گیرافتادن تولیدکنندگان در منافات با این میزان از اتکا به توانمندیهای داخلی است.
به گزارش خودروتک، با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی و دولتیتر شدن خودروسازان داخلی، کارنامهای که اکنون از این صنعت پیش روی خود میبینیم، چندان درخشان و امیدوارکننده نیست. صنعتی که تحت حمایت شدید همه دولتهای بعد از انقلاب بوده هنوز به جایگاهی دست نیافته که حتی یک مدل از خودروهای آن نیز به سطح داخلیسازی 100 درصدی رسیده باشد. این در حالی است که عمر تولید برخی مدلها چیزی حدود 30 سال است.
داخلیترین خودروهای کشور تا مرز ۹۳ درصد ساخت داخل شدهاند و این موضوع نشان میدهد هنوز هم وابستگی به قطعات خارجی، در صنعت خودرو کشور وجود دارد. در حال حاضر بیشترین تیراژ خودروسازی ایران را محصولاتی قدیمی تشکیل دادهاند و اگرچه گمان میرفت طی این سالها کاملاً داخلیسازی شدهاند، با این حال آمار انجمن خودروسازان، خلاف این موضوع را نشان میدهد. در آمارهای منتشره از سوی وزارت صمت و انجمن بهروشنی مشخص نشده که کدام قطعات شامل داخلیسازی نیستند.
این چالش در روزهایی که بیش از هر زمان دیگر فشارهای خارجی در زمینه تحریم و تأمین قطعات بیشتر شده، نمایانتر است. هرچند گمان میرفت خودروسازان داخلی حداقل در تولید محصولات قدیمی و پرتیراژ مشکل خاصی نداشته باشند، با این حال تیراژ آنها طی سالهای ۹۱ و ۹۲ بسیار افت کرد تا مشخص شود آنطور هم که گفته میشد، داخلیسازی صورت نگرفته است.
بررسی جدول داخلیسازی خودروهای کشور حکایت از اطلاعات تلخی است. بهعنوانمثال پراید بهعنوان پرتیراژترین عضو خانواده خودروسازان هنوز روی مرز 87 درصدی ثابت مانده است. پژو 405 بهعنوان پلتفرم اصلی و زیرساخت اصلی ایرانخودرو 93 درصد داخلیسازی شده است. سمند که با شعار با آبوتاب خودروی ملی روانه بازار شد نیز 93 درصد داخلیسازی روی آن صورت میگیرد. رانا و تیبا با اینکه اصلاً به نظر نمیرسیدند ولی به ترتیب 70 و 87 درصد از حجم قطعاتشان در داخل تولید میشود.
به غیر از لیست این خودروهای اعلام شده، تقریباً بقیه خودروهای سواری تولیدشده از سوی خودروسازان کشور، درصد داخلیسازی پایینی دارند که حدود ۲۰ درصد اعلام شده است. درصد داخلیسازی سایر خودروهای تولیدشده در شرکت ایرانخودرو و همچنین سایپا مانند هایما، سوزوکی، پژو ۲۰۰۸، پژو ۳۰۱، برلیانس، سراتو، چانگان و S300، تنها ۲۰ درصد است. در این میان، خودروی دانگ فنگ (H30 کراس) شرکت ایرانخودرو حدود ۴۰ درصد داخلیسازی شده است که البته این میزان نیز درصد قابل قبولی به حساب نمیآید.
علاوه بر شرکتهای ایرانخودرو و سایپا، خودروهای سواری تولیدشده از سوی سایر شرکتهای خودروسازی داخلی مانند گروه خودروسازی بهمن، کرمان موتور و مدیران خودرو که حدوداً ۲۰ مدل خودرو هستند نیز تنها در حد ۲۰ درصد داخلیسازی شدهاند. منظور از ۲۰ درصد داخلی سازی این است که این خودروساز تمام قطعات لازم برای این خودرو را از خارج کشور وارد کرده است و فقط فرایند مونتاژ قطعات و رنگ بدنه خودرو را در داخل انجام داده است؛ بنابراین درصد داخلی سازی خودروها در کشور پایین است و در واقع خودروسازان داخلی فقط به اسم مشغول تولید داخلی و ایجاد اشتغال و حمایت از کارگران ایرانی هستند.
نکته اینجاست که وضعیت فعلی بازار نیز همخوانی چندانی با همین آمار و ارقام اعلامی از سوی وزارت صمت و انجمن خودروسازی ندارد. مقامهای مسئول میگویند که در حال حاضر چیزی حدود 80 هزار دستگاه انواع خودرو که میتواند بازار را از حالت تلخ فعلی نجات دهد، کف کارخانهها خوابیده است. عدم عرضه خودروهایی که سطح داخلیسازی آنها بیش از 90 درصد است قصه همیشگی بازی با اعداد را به ذهن متبادر میکند.