قیمت پراید ۲۰۰ میلیونی را هم دیدیم!
در حالیکه سال گذشته، دبیر هیات تجدید نظر شورای رقابت اعلام کرده بود "اگر شورای رقابت نبود، پراید ۲۰۰ میلیون تومان قیمت داشت"، بررسی روند بازار روزهای اخیر خودرو نشان میدهد که پراید تا ۲۰۰ میلیون تومان هم پیش رفته است. باتوجه به اینکه قریب شش ماه قیمتگذاری خودرو به ستاد تنظیم بازار سپرده شده، این سوال مطرح است وضعیت بازار فعلی نتیجه ناکامی ستاد تنظیم بازار است یا علت دیگری دارد؟
قیمت پراید باوجود گذشت بیش از یک سال از توقف تولید آن همچنان در بازار خودرو اهمیت دارد. علت اهمیت قیمت پراید نیز کف قیمت خودرو بودن آن در بازار است. به دلیل توقف تولید که به معنی عدم عرضه است قیمت پراید علاوه بر عوامل دیگر موثر بر قیمت خودرو، از این منظر نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. قیمت پراید به دلیل همین کم شدن عرضه صفر کیلومتر آن در بازار اکنون بیشتر سلیقه ای شده است. به این معنی که مثلا در سایت های خرید و فروش قیمت پراید بالاتر از نمایشگاه ها درج می شود.
قیمت پراید 111 به 200 میلیون تومان رسید؟
به گزارش ایسنا، اواخر مهر ماه سال گذشته، آلبرت بغزیان (دبیر هیات تجدید نظر شورای رقابت) ضمن تاکید براینکه اگر شورای رقابت نبود، پراید ۲۰۰ میلیون تومان قیمت داشت، اعلام کرد: ما در شورای رقابت قیمت خودرو را تعیین نمیکنیم، بلکه فرمولی برای قیمتگذاری داریم. این اطمینان وجود دارد که اگر شورای رقابت نبود، قیمت خودرو بسیار گرانتر از قیمتهای فعلی بود و به عنوان نمونه قیمت پراید به ۲۰۰ میلیون تومان میرسید. خودروسازان اگر مدعی هستند قیمتها واقعی نیست فرمولهای جایگزین ارائه بدهند نه اینکه اصل قیمتگذاری خودرو در شورا را زیر سوال ببرند. خودروسازان با زیانده نشان دادن خودشان میخواهند مابهالتفاوت قیمت کارخانه تا بازار را به جیب خودشان بریزند؛ آنها اگر راست میگویند قیمت تمام شده قابل اتکا برای محصولاتشان را ارائه دهند.
این منت ۲۰۰ میلیون تومانی نشدن پراید توسط دبیر هیات تجدید نظر شورای رقابت، واکنش کارشناسان و فعالان صنعت خودرو را در پی داشت. برخی کارشناسان معتقد بودند که هزینه تمام شده خودروسازان به سبب دلایل متعدد همچون سوءمدیریت، ساختار غلط، سیاسی کاریها و... بالاست اما چون توان یا علاقه اصلاح آن را ندارند، زیان خود را از جیب مردم جبران میکنند.
برخی دیگر ادعای شورای رقابت در کنترل بازار که نتیجه مداخله در قیمتگذاری است را تصوری کاملا اشتباه میدانستند و معتقد بودند که شورای رقابت بایستی از تصمیم دولت برای فعالیت محدود به هدایت، حمایت و نظارت پیروی کند؛ در غیر این صورت شورایی برای تهدید رقابت خواهد بود.
حدود یک ماه پس از این ماجرا، وزیر صنعت، معدن و تجارت از واگذاری تعیین قیمت خودرو به ستاد تنظیم بازار خبر داد و اعلام کرد که بررسی قیمت گذاری خودروها به ستاد تنظیم بازار سپرده شده و این ستاد درباره این موضوع تصمیم گیری خواهد کرد. در این راستا، سازوکاری که برای قیمتگذاری خودرو اتخاذ شده، این است که قیمت خودروهایی که از محل افزایش تولید خودروسازان به بازار عرضه خواهد شد، با احتساب قیمت تمام شده و سود قانونی که به تأیید نهاد ناظر خواهد رسید، محاسبه خواهد شد.
به دنبال این خبر، این سوال پیش آمد که آیا شورای رقابت بطور رسمی بار دیگر از قیمتگذاری خودرو کنار گذاشته شده است؟ البته که شورای رقابت هیچگاه این کنار گذاشته شدن را نپذیرفت.
حال که قریب شش ماه از این موضوع میگذرد، بررسی روند بازار خودرو طی روزهای اخیر نشان میدهد که قیمت پراید این روزها به ۲۰۰ میلیون تومان هم رسیده است. براین اساس این سوال مطرح است که آیا ستاد تنظیم بازار در مدیریت و کنترل بازار خودرو ناموفق بوده است یا این افسارگسیختگی بازار خودرو علت دیگری دارد. آیا اگر همچنان شورای رقابت نهاد اصلی نظارت بر بازار خودرو بود، اوضاع فرق چندانی با حال حاضر داشت؟
تاکید میشود که ستاد تنظیم بازار متولی اصلی تعیین قیمتِ مصوب خودروهاست و نقشی در قیمتگذاری محصولات خودروسازان در بازار آزاد ندارد؛ اما با توجه به عنوان این سازمان که نهادی برای تنظیم بازار شناخته میشود، انتظار میرود بازار را مدیریت کرده و اجازه ندهد که دلالان و صاحبان خودرو "دلخواهانه" تصمیمگیر بازار باشند. این در حالیست که رئیس اتحادیه نمایشگاهداران و فروشندگان خودرو تهران نیز خاطر نشان کرده است که قیمت محصولی نظیر پراید در فضای مجازی تا ۲۰۰ میلیون افزایش یافته اما در واقعیت اینطور نیست. تبدیل خودرو به کالایی سرمایهای و تاثیر شبکههای فضای مجازی بر افزایش قیمتها دامن میزند.
این روزها آنقدر بازار خودرو نامعادل شده است که هر دارنده خودرو و دلالی تعیین کننده قیمت خودرو شده و قیمتها در شبکههای مجازی و آگهیهای فروش سر به فلک کشیده است.
آخرین قیمت خودرو در بازار امروز (چهارشنبه) و و مقایسه آن با هفته گذشته (چهارشنبه ۲۴ فروردین ماه) به شرح زیر است:
وقتی دلالان برای قیمت پراید دندان تیز می کنند
با آغاز سال 1401 قیمت خودرو در شرایطی در شیب افزایش قیمت قرار گرفت که قیمت دلار و بازار ارز در آرامش به سر می برد. پیش از این فروشندگان خودرو برای افزایش دادن قمیت ها ، قیمت دلار را بهانه می آوردند. با این حال در شرایط کنونی به نظر می رسد بازار به دلیل کمبود عرضه بیشتر تحت فشار است. در این شرایط کسانی که خودرو پراید 111 صفر کیلومتر را هنوز دارند بدشان نمی آید آن را در محدوده 200 میلیون تومان بفروشند و به همین دلیل بررسی چند سایت آگهی خودرو نشان می دهد که در دو روز اخیر تنها یکی دو دستگاه خودرو پراید 111 صفر کیلومتر برای فروش آگهی شده است.
تقریبا می توان یقین داشت که بعد از گذشت 2 سال از توقف تولید پراید 111 اگر کسی هنوز صفر کیلومتر این خودرو را نگاه داشته یا کلکسیونر خودرو است یا برای کسب سود از افزایش قیمت این کار را انجام داده است.
به این ترتیب به نظر می رسد خودرو غیر ایمن و از رده خارجی مانند پراید در شرایط کنونی گزینه مناسبی برای خرید نیست و خریدار قدرت مانور و چانه زنی زیادی ندارد چرا که عرضه این خودرو بسیار کم است. در واقع رفتن به سراغ خرید خودرویی که عرضه آن بسیار کم است، سیگنال افزایش تقاضا برای آن خودرو را خیلی زود صادر کرده و زمینه افزایش قیمت بیشتر و غیرمنطقی آن را صادر می کند.
قیمت پراید در محدوده 200 میلیون تومان
در برخی صفحات شبکه های اجتماعی از 200 میلیون تومانی شدن قیمت پراید 111 خبر داده اند. اما هنوز این قیمت برای پراید رقم نخورده است و در این هفته قیمت پراید 111 بین 191 تا 194 میلیون تومان داده می شود. هر چند فعالان بازار خودرو روی این نکته تاکید دارند که تعداد فایل های پراید صفر کیلومتر در بازار بسیار کم شده و خرید و فروش چندانی هم صورت نمی گیرد.
به خصوص در روزهای پس از تعطیلات نوروز 1401 که روند بازار خودرو یکسره صعودی بوده و همین مساله موجب شده تا خریداران فعلا از بازار عقب بکشند. نبود تقاضا در بازار خودرو عاملی است که از شتاب افزایش قیمت خودرو می کاهد و اساسا نمی توان گفت که در شرایط کنونی قیمت پراید به 200 میلیون تومان خواهد رسید.
قیمت پراید دیگر شاخص بازار خودرو نیست
اما باید توجه داشت که اگر چه پراید چند دهه در ایران تولید شد و هم اکنون بیش از 4 میلیون پراید در دست مردم است اما توقف تولید این خودرو موجب شده تا دیگر نتوان به پراید به عنوان شاخص قیمت خودرو در بازار استناد کرد. همانگونه که گفتیم توقف تولید که به منزله توقف عرضه است ، قیمت پراید را از حالت تعادلی در بازار خارج کرده است.
در سال های گذشته تیراژ بالاتر پراید نسبت به دیگر خودروها موجب می شد تا این خودرو از نظم و ثبات قیمت بهتری در مقایسه با دیگر خودروهای تولید داخل برخوردار باشد. به همین دلیل از آن به عنوان شاخص قیمت خودرو در بازار هم یاد می شد.
پراید از کجا آمد
تولید خودرو کیا پراید به دورانی باز می گردد که شرکت کیا موتورز کره جنوبی اعتبار و شهرت امروزی را نداشت و آوازه این شرکت خودروساز به زحمت از مرزهای کره جنوبی بیرون می آمد.
اولین عرضه کیا پراید در سال 1987 میلادی بود. کیا پراید را به صورت تغییر برند تولید کرد. کاری که اکنون هم در برخی کشورها از جمله کشور ما با خودروهای چینی انجام می شود. کیا موتورز که پتانسیل و توانایی امروزی را نداشت، خودرو فورد فستیوا را که یک سال قبل از آن معرفی شده بود به طور کامل از فورد خریداری کرده و به تولید رساند. فورد فستیوا در ابتدا برای بازار آمریکا طراحی شده بود اما در دهه 80 خودروهای کوچک بازاری در آمریکا نداشتند و عرضه فورد فستیوا خیلی خیلی محدود انجام شده و در مدت زمان کوتاهی هم شکست خورده و متوقف شد. اما سرنوشت برای فورد فستیوا خواب های دیگری دیده بود.
همزمان که کیا ، فورد فستیوا را با نام کیا پراید تولید کرد، مزدا هم این خودرو را از فورد خریداری کرده و با نام مزدا 121 به بازار فرستاد. برخلاف فورد فستیوا، این دو خودرو در کشورهای خود و بعد بازارهای صادراتی با موفقیت زیادی همراه شدند. پس از آن هم شرکت سایپا با کیاموتورز همکاری کرده و برای نزدیک به 3 دهه کیا پراید را در ایران تولید کرد که در طول این دوران علاوه بر پراید با نام های دیگری از جمله ، صبا ، نسیم ، سایپا 141 ، سایپا 111 ، سایپا 132 و غیره تولید شد. کیا پراید در ایران حتی با طراحی وانت هم عرضه شد و نام سایپا 151 را به خود گرفت که در میان عموم مردم به وانت پراید شهرت دارد.
مجموعا چند دستگاه پراید در ایران تولید شد
پراید روزی که آمد نماد خودرو لوکس بود و روزی که رفت نماد خودرو غیرایمن. داستان پراید با همه فراز و نشیبش بالاخره در 31 تیرماه 99 به پایان رسید. پراید به مدت 27 سال روی خط تولید بود و هر چند در طول این مدت از نظر ظاهری و گاهی هم فنی تغییراتی داشت اما در نهایت نتوانست پراید نباشد و به استانداردهای روز صنعت خودرو و ایمنی دست پیدا کند.
پراید اگر چه نتوانست از نظر طول مدت حضور در خط تولید، رکورد 38 سال پیکان را بشکند اما از نظر تیراژ ، عنوان پرتیراژترین خودرو کشور را کسب کرد. طی 27 سال گذشته 6 میلیون و 292 هزار و 20 دستگاه خودرو پراید تولید شد.
پراید سفری تنها مدل پراید که هیچ وقت در ایران روی بورس نبود
پراید به عنوان بخشی جدا نشدنی از تاریخ صنعت خودرو ایران مدل های متنوعی را در طول 27 سال تولید به خود دید. یکی از این مدل ها هم پراید سفری بود که در واقع نسخه استیشن پراید به حساب می آمد. پراید سفری در سال 1378 تولید شد و با اینکه پیش بینی می شد به دلیل داشتن فضای بار بیشتر بتواند استقبال بازار را به خود جلب کند، در عمل شکست خورد. پراید سفری تا میانه های دهه 80 هم تولید شد و تغییراتی همپای بقیه پرایدها در بدنه آن ایجاد شد اما هیچوقت به یک خودرو پرتیراژ و روی بورس تبدیل نشد.
شاید علت اصلی را باید در بی میلی بازار ایران به خودروهای استیشن جستجو کرد. اتفاقی که پیش از این برای پیکان استیشن و پژو 405 استیشن نیز رخ داده بود و تیراژ تولید آنها هیچوقت حتی نزدیک به تیراژ سدان ها نیز نبود. یا در بُعدی دیگر هیچوقت مدل های استیشن بنز و ب ام و که در اروپا طرفداران زیادی دارند، در ایران توجهی را به خود جلب نکرده و وارد نشدند.
قیمت پراید سفری در حال حاضر بسته به مدل و کارکرد آن بین 35 تا 50 میلیون تومان است. البته اغلب آنها به دلیل مدل پایین بودن کارکردهای چند صد هزار کیلومتری را دارند.