شوک ظریف به بورس تهران
بورس اوراق بهادار تهران معاملات دیروز را عمدتا در سایه اخبار سیاسی پشت سر گذاشت. شاخص اصلی سهام که طی ۶ روز کاری متوالی در مسیر صعود پیشروی کرده بود، دیروز پس از دریافت سیگنال‌های غافلگیرکننده از فضای سیاسی در دوربرگردان قرار گرفت و ۲۰۸۲ واحد عقب نشست. افت ۲/ ۱ درصدی دماسنج اصلی سهام طی روز گذشته را می‌توان بازتاب منفی خبر غیرمنتظره استعفای وزیر امور خارجه کشورمان دانست که فروشندگان را پس از کسب بازدهی اخیر وارد میدان کرد و در غیاب تقاضای موثر از سطح عمومی قیمت سهام کاست.
به گزارش دنیای اقتصاد، تبعات و پیامدهای نامشخص درخواست ظریف برای کناره‌گیری از کابینه که بورس صادرات‌محور تهران را از مجرای تحریم‌ها و تجارت خارجی متاثر می‌کند، فروشندگان بالقوه سهام را به عمل واداشت. از سوی دیگر، افت ناگهانی بهای نفت هم رد پای خود را در معاملات سهام وابسته در بورس تهران بر جا گذاشت و فشار مضاعفی بر نماگر بازار وارد کرد.
تامین بهانه‌های اصلاح
اگرچه شاخص کل سهام دادوستدهای دیروز را تحت تاثیر شوک‌های غیراقتصادی با افت نسبتا قابل توجه سپری کرد اما مطابق روال سنتی بازارهای مالی، استراحت و اصلاح قیمت پس از تجربه چند رشد متوالی چندان غیرمنتظره نبود. واقعیت این است که شاخص کل بورس تهران در طول ۶ روز کاری ماقبل، یعنی از بیست‌وهشتم بهمن‌ماه تا روز دوشنبه هفته جاری، حدود ۷ درصد رشد کرده بود و در بالاترین ارتفاع خود از نوزدهم آذرماه ایستاد.
از همین‌رو، انتظار می‌رفت پس از تجربه چنین افزایش پیوسته‌ای طی تنها ۶ روز کاری در پی بهانه‌ای برای استراحت باشد. ضرورت اصلاح وقتی آشکارتر می‌شود که دریابیم برخی نمادها در این رالی تند و تیز بازدهی ۲۰ تا ۳۰ درصدی را نصیب سهامداران کرده بودند. در این شرایط و پیرو روال معمول بازار، تنها تلنگری کافی بود تا انگیزه‌های فروش را به منظور حفظ سود کسب‌شده در بین سهامداران، فعال و ضمن بازداشتن شاخص کل از پیمودن مسیر صعودی، جهت آن را معکوس کند. بهانه‌ای که دیروز با خبر استعفای وزیر امور خارجه کشور، یعنی جواد ظریف، فراهم شد و بازتاب آن در اصلاح ۲/ ۱ درصدی دماسنج اصلی بازار نمایان شد.
وزیر امور خارجه کشورمان دوشنبه‌شب با انتشار پیامی در شبکه اینستاگرام کناره‌گیری غیرمنتظره خود را از کابینه دولت روحانی اعلام و با این تصمیم عدم قطعیت‌های غیراقتصادی را برای بازیگران عرصه تجارت خارجی بیشتر کرد. اگرچه تا لحظه تنظیم این گزارش خبری مبنی بر موافقت رئیس دولت با استعفای ظریف منتشر نشده اما تبعات منفی آن در رفتار فروشندگان سهام طی دادوستدهای روز گذشته بازتاب قابل توجهی داشت.
صبح دیروز سهامداران بورس تهران به محض آغاز معاملات در جایگاه فروش و خروج از جریان معاملات قرار گرفتند. عرضه‌های نسبتا زیاد، قیمت‌ها را در بسیاری از سهم‌های بزرگ و غالبا ارزنده تحت فشار شدید قرار داد و به این ترتیب، شاخص کل در غیاب تقاضای موثر افت یک درصدی را در همان دقایق ابتدایی متحمل شد. در این میان، خریدهای حمایتی سهامداران بزرگ برای فروکاستن از التهاب فروشندگان در میانه معاملات از ریزش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد و بازار آرامش خود را تا حدودی بازیافت. از طرفی، عدم واکنش حاد بازارهای ارز و سکه هم این سیگنال را به بازار سهام فرستاد که فعالان ارزی هنوز وزن زیادی به موضوع استعفای وزیر خارجه نداده‌اند. سرانجام، ترکیب تحرکات حمایتی سهامداران بزرگ و واکنش نه چندان منفی بازارهای همسایه، یعنی ارز و سکه، سبب فروکش تدریجی تب فروش سهام طی ساعات پایانی دادوستدهای دیروز و حتی برگشت قیمت برخی از سهم‌ها به محدوده مثبت شد.
تحولات ناگهانی بازار نفت هم رویداد دیگری است که به نظر می‌رسد در فشار عمومی عرضه در بورس تهران موثر بوده است. در واقع افت شدید بهای نفت در بازار جهانی که متاثر از عاملی غیرتجاری بود مزید بر علت شد تا فروشندگان بورس تهران در فشار عرضه‌ها و خروج از جریان معاملات طی روز گذشته مصمم‌تر عمل کنند. بازار جهانی شامگاه دوشنبه نگرانی خود را از پیام توییتری رئیس‌جمهوری آمریکا نشان داد. محتوای توییت ترامپ، طعنه به قیمت بالای نفت و نارضایتی از عملکرد اوپک بود که بلافاصله بازار نفت را به واکنش واداشت و در نتیجه، شاخص‌های نفتی برنت و وست‌تگزاس بیش از ۳ درصد افت کردند. طی هفته‌های اخیر تمرکز ترامپ معطوف به ارسال سیگنال‌های مساعد از پیشرفت مذاکرات تجاری با چین بود که گرای رشد به بازارهای جهانی داد.
نفت هم در دو هفته اخیر و توام با مذاکرات تجاری در اوج سه ماهه قرار گرفت. از همین رو، ترامپ با چرخاندن دوباره انگشت اتهام به سوی اوپک در نگرانی فعالان بازار نفت و افت ناگهانی قیمت‌ها اثرگذار ظاهر شد. در واکنش به این اتفاق تحرکات منفی در سهام وابسته در بورس تهران بالا گرفت و به این ترتیب، سهام گروه پالایشی در معرض عرضه‌های نسبتا قوی قرار گرفتند و در رتبه‌های بالای فهرست نمادهای موثر بر شاخص به ایفای نقش منفی پرداختند. این دو رویداد را می‌توان بهانه‌های اصلی سهام برای استراحت و اصلاح قیمت دانست که تجربه رشد ۸/ ۶ درصدی را به عقبگرد ۲/ ۱ درصدی ختم کردند.
