نمونه های خارجی انحصار در بازار خودرو
پس از جنگ جهانی دوم، بخش عمدهای از تولید و فروش خودرو در کشورهای سرمایهداری در اختیار چند تولیدکننده در ایالات متحده آمریکا، آلمان غربی، فرانسه، ایتالیا و انگلیس بود. در سال ۱۹۶۶ بالغ بر ۸۰ درصد از خودروهای جهان توسط سه تولیدکننده آمریکایی و هفت کمپانی اروپای غربی تولید میشد که حدود ۶۰ درصد آن در قبضه آمریکاییها بود. گرچه در اواخر دهه ۱۹۵۰ شرکتهای ژاپنی نیز به صفوف تولیدکنندگان پیشرو خودرو در جهان پیوستند.
به گزارش خودروتک به نقل از دنیای اقتصاد ، در داخل کشورها نیز تولیدات خودرو در بنگاههای اقتصادی چند شرکت بزرگ متمرکز شده بود. در سال ۱۹۶۶ سه غول بزرگ آمریکا- جنرال موتورز، فورد موتور و کرایسلر، بیش از ۹۰ درصد از کل خودروهای این کشور را تولید میکردند. با این وجود در اروپا تعداد کمی از شرکتها تولید خودرو را در انحصار خود درآوردند.
آنها شامل چهار شرکت در آلمان غربی (فولکس واگن، اوپل، فورد-ورک و دایملر-بنز)، پنج شرکت در انگلیس (هلدینگ موتور انگلیس، فورد موتور، واکسهال موتورز، روتس موتورز و لیلند موتورز) و چهار شرکت در فرانسه (رنو، پژو، سیتروئن و سیمکا) بودند. شرکت فیات نیز ۹۰درصد از تولید خودروهای ایتالیا را کنترل میکرد. همچنین در ژاپن بیش از دوسوم خودروها توسط چهار شرکت تولید میشدند - تویوتا موتور، نیسان موتور، تووی کوگیو و صنایع سنگین میتسوبیشی.
پس از جنگ جهانی به نظر میرسید، کمپانیهای اندکی توانایی مطرح شدن بهعنوان پیشقراولان صنعت خودرو را دارند. جهان غرب به همراه ژاپن به سرعت بازار جهانی را در مشت خود گرفتند و فروش خود را به رقمی ۵/ ۱ میلیارد دلاری رساندند. جنرال موتورز و فورد موتور به ترتیب از نظر میزان فروش در بین شرکتهای صنعتی، مقام اول و دوم را کسب کردند. از نظر دارایی نیز تنها بزرگترین شرکت نفتی- شرکت اگزون موبیل، توانست از آنها پیشی بگیرد.
فولکس واگن به تنهایی توانست بیشترین میزان فروش را در بین شرکتهای آلمان غربی و مقام چهارم جهان را به دست آورد. اما آنچه در این انحصار متبلور بود، قدرت زیاد کمپانیهای خودروسازبود، نه دخالت و ورود دولتها. این شرکتها قادر بودند که به پشتوانه ثروت، لابی، سهم بزرگ بازار و توانایی بینظیرشان در تولید خودروهای به روز و مدرن، به ادغام و جذب شرکتهای کوچکِ نوظهور اقدام کنند تا همچنان در میدان رقابت، یکهتاز باشند. تولیدکنندگان خودرو در اروپای غربی و ژاپن ضمن تقویت موقعیتهای خود در بازار کشورهایشان، در ایالات متحده آمریکا نیز با قدرت رقابت و محصولات خود را به آن کشور صادر میکردند.
تشدید رقابت، سرعت رشد و کنترل تولید به تسلط صنعت خودرو توسط کمپانیهای قدرتمند کمک کرد و باعث ورشکستگی یا جذب شرکتهای کوچکتر شد. تنها طی سالهای ۶۶–۱۹۵۷، بیش از ده شرکت در اروپای غربی از خودروسازی خارج یا توسط شرکتهای بزرگتری جذب شدند. در سال ۱۹۶۶، شش شرکت خودروسازی وجود داشت، در حالی که دو شرکت در سال ۱۹۵۶ در میان ۲۰ تولیدکننده بزرگ صنعتی غیرآمریکایی بودند. در همین دهه فولکس واگن از جایگاه بیست و پنجم به رتبه چهارم در لیست بزرگترین شرکتهای خارج از آمریکا رسید و موتورهای نیسانِ ژاپن در سال ۱۹۶۶ از جایگاه ۷۳ به ۴۲ سعود کردند. این سازو کار در صنعت خودرو مهر تاییدی بود بر آنچه در بازار جهانی میگذشت: تجارت آزاد.