گیربکس دو کلاچه چیست؟
درگذشته نه‌چندان دور بود که هنگام خرید خودرو تنها با دو گزینه گیربکس اتوماتیک و دستی روبرو بودید. اما این روزها انتخاب دیگری نیز وجود دارد، و آن جعبه‌دنده دوکلاچه است.
به گزارش خودروتک به نقل از جی اس ام ، به‌عنوان راننده یک خودروی با گیربکس دوکلاچه، احتمالاً هیچ تفاوتی بین خودروی خود با خودرویی با گیربکس اتوماتیک ساده نخواهید یافت، دسته‌دنده‌ها دقیقاً با همان روش معمول عمل می‌کنند و گیربکس دوکلاچه هم به همان نرمی جعبه‌دنده اتوماتیک ساده، دنده‌ها را تعویض می‌کند.
اما به‌واقع چه تفاوتی بین این دو جعبه‌دنده وجود دارد و کدام‌یک برای خرید ترجیح دارند؟
جعبه‌دنده دوکلاچه، در حقیقت دو گیربکس مجزا است که داخل یک محفظه قرار دارند و به‌وسیله دو میل‌لنگ به موتور متصل شده است. ازآنجایی‌که دو گیربکس وجود دارد، برای هرکدام یک کلاچ در نظر گرفته‌شده که همگی از طریق سیستمی هیدرولیکی الکترونیکی فعالیت می‌کنند.
در گیربکس‌های سنتی، اگر جعبه‌دنده اتوماتیک باشد، نیروی موتور از طریق یک مبدل گشتاور به گیربکس منتقل می‌شد و اگر جعبه‌دنده‌ای دستی در خودرو نصب باشد، این وظیفه انتقال نیرو را کلاچ بر عهده می‌گیرد. هرچند که تعویض دنده با سیستم مبدل گشتاور گیربکس‌های اتوماتیک نرم‌تر است اما این سیستم وابسته به مایع هیدرولیکی غلیظی است که در این مورد از گیربکس مبتنی بر کلاچ کارایی پایین‌تری دارد.
اما برتری گیربکس دوکلاچه، در این امر است که هرزمان که یکی از گیربکس‌ها، درگیر نباشد، خود را برای دنده‌ای که احتمالاً لازمتان می‌شود آماده می‌کند. به‌این‌ترتیب، نه تنها دنده‌ها به نرمی عوض می‌شوند بلکه سرعت تعویض دنده‌ها نیز بسیار افزایش می‌یابد. برای دستیابی به چنین هدفی، کامپیوتر کنترل‌کننده گیربکس، با در نظر گرفتن مواردی همچون دور موتور، سرعت خودرو، موقعیت پدال گاز و حالت رانندگی تنظیم‌شده توسط راننده، ایده‌آل‌ترین دنده را انتخاب می‌کند و بهترین لحظه برای تعویضش را نیز معین می‌کند. هر تعویض دنده به این شکل در کمتر از چهارصدم ثانیه رخ می‌دهد، حتی برخی کمپانی‌های خودروسازی به سرعت‌های بیشتری نیز دست پیداکرده‌اند.
هرچند امروزه دیگر برخی خودروها منحصرا با این گیربکس ارائه می‌شوند، در بیشتر خودروها، گیربکس دوکلاچه به‌عنوان یک هزینه و آپشن اضافه به مشتری عرضه می‌شود. هزینه این گیربکس مشخصاً بین خودروها و کمپانی‌های مختلف متفاوت است، اما برای مثال فولکس‌واگن گلف، 1400 یورو گران‌تر خواهد بود اگر مشتری خواهان گیربکس دوکلاچه باشد.
ازنظر به‌صرفه بودن، گیربکس‌های دوکلاچه کمی از گیربکس‌های ساده دستی سنگین‌تر هستند که به همین دلیل شاید اندکی خودرو در مقایسه مصرف سوخت بیشتری داشته باشد اما این تفاوت آن‌قدرها بزرگ نیست که مشتری را از جعبه‌دنده دوکلاچه منصرف کند.
برای بسیاری از راننده‌ها اتومبیل‌هایی که با جعبه‌دنده دستی عرضه می‌شوند روزبه‌روز جذابیت خود را از دست می‌دهد، خصوصاً اگر در مسیرهای روزمره خود با ترافیک بسیاری روبرو باشند که به معنای توقف و حرکت‌های متوالی است که با استفاده مداوم از کلاچ می‌تواند بسیار خسته‌کننده باشد.
ازنظر رانندگی اما، عملکرد یک گیربکس دوکلاچه با گیربکس اتوماتیک ساده کاملاً یکسان است هرچند که ازنظر فنی بسیار باهم متفاوت‌اند. هردو تنها دو پدال‌دارند؛ گاز و ترمز، و اهرم دنده آن‌ها هم معمولاً به چهار حالت پارک، خلاص، حرکت و دنده‌عقب مجهز است که به‌عنوان قاعده‌ای عمومی در هردو خودرو بهتراست پایتان را بر روی پدال ترمز قرار دهید و سپس در بین حالت‌های مختلف دنده حرکت کنید.
هنگامی‌که خودرو در سرعت‌های پایین حرکت می‌کند (مثلاً در ترافیک) هر دو گیربکس‌های اتوماتیک، تقریباً عملکردی مشابه دارند، به این صورت که با برداشتن پا از روی ترمز، اگر گیربکس در حالت حرکت باشد، خودرو به‌آرامی به جلو یا عقب شروع به حرکت می‌کند، این قابلیت به راننده کمک می‌کند تا مانورهای دقیق در سرعت‌های پایین را مانند پارک کردن به‌آسانی انجام دهد.
اکثر خودروهایی که به گیربکس دو کلاچه مجهز هستند، حالت تعویض دنده دستی نیز دارند تا هرگاه راننده تصمیمی غیر از کامپیوتر خودرو گرفت، محدودیتی نداشته باشد. مثلاً هنگامی‌که می‌خواهد از شیبی تند بالا برود و قدرت موتور بیشتری نیاز دارد یا اگر می‌خواهد سبقت بگیرد، و شتاب لحظه‌ای بالایی را انتظار دارد. معمولاً این کار، با به چپ بردن دسته‌دنده و قرار دادن آن در حالت دستی صورت می‌پذیرد و سپس با بالا و پایین بردن اهرم دنده، خودرو در وضعیت موردنظر راننده قرار می‌گیرد. در برخی خودروهایی که بیشتر اسپرت هستند یا بسیار مجلل به شمار می‌روند، این کار همچنین می‌تواند از طریق پدل‌هایی که در پشت فرمان نصب‌شده‌اند صورت پذیرد. البته همه کمپانی‌ها از الگوی یکسانی در نحوه تعویض دنده به‌صورت دستی استفاده نمی‌کنند. مثلاً درحالی‌که در کلیه مدل‌های بی ام و، کشیدن اهرم به پایین، دنده را افزایش می‌دهد، در بیشتر خودروهای کمپانی‌های دیگر، این کار مساوی با کاهش دنده است.
هرچند که هیچ فنّاوری بی‌عیب نیست، اما روی آوردن روزافزون خودروسازان به استفاده از این گیربکس نشان‌دهنده دوام فنی و استهلاک پایین آن است. درحالی‌که گیربکس‌های دستی معمولی با مشکلاتی همچون خورد شدن دنده‌ها و یا تمام شدن کلاچ به علت رانندگی ناصحیح همراه هستند، گیربکس‌های دوکلاچه معمولاً مشکل خاصی نداشته‌اند. البته در مدل‌های اولیه این گیربکس، گزارشی‌هایی مبنی بر عیوب این جعبه‌دنده رسیده بود هرچند که چندان قابل‌توجه نبودند.کمپانی‌های متعددی امروزه در خط تولید خود از این جعبه‌دنده استفاده می‌کنند و هریک هم نام تجاری شده خاصی به آن داده‌اند.
