ملاقات با 4 ب ام و خاص در تهران
دنیا به سمت الکترونیکی شدن می‌رود. اجزای مکانیکی جای خود را به قطعات پیچیده الکترونیکی و برنامه‌های کامپیوتری می‌دهند و نقش آدم ها در کنترل وسایل روز به روز کمتر می‌شود.
به گزارش خودروتک، خودروهای جدید قوی تر، سریعتر و ایمن‌تر می‌شوند، اما از سوی دیگر احساس غرور آمیز تسلط بشری بر این رخش‌های مکانیکی کم و کمتر شده است. در چنین شرایطی ملاقات با چهار بی‌ام و کلاسیک اما سریع، متفاوت و البته مکانیکی می‌تواند خاطره انگیز باشد. مرکب‌های از آخرین نسل خودروهای خالص و لذت بخش که حتی از نعمت ABS نیز بی‌بهره‌اند، اما در عوض تنها مهارت راننگی تعیین کننده رفتار این زیبارویان تند خوست. فرشته‌های خروشانی که شاید در زمره لذت بخش‌ترین خودروهای ایران زمین باشند میهمان ویژه ما هستند.
زیبایی
پیکربندی E30 به عنوان دومین سری سه تاریخ را باید حاصل تجارب ارزشمند کلاوس لوته، طراح مشهور کمپانی‌های فولکس واگن، آئودی و ب ام و دانست که سابقه کار بر روی نسل‌های اولیه سری پنج و سری سه را در کارنامه دارد. لوته پیشینه درخشانی در ترکیب ویژگی‌های کلاسیک خودروهای آلمانی با خطوط مدرن دارد و با هدف بهبود طرح مدل‌های اولیه سری یک (E21) و خلق مدل چهار درب سدان برای نسل تازه، کار بر روی E30 را شروع کرد. در نهایت نیز محصولی متولد شد که باید بی‌هیچ کم و کاستی آن را در زمره جذاب‌ترین ساخته‌های تاریخ ب ام و دانست. البته شاید E30های اولیه با چراغ‌های خطر باریک و سپرهای کرومی کلاسیک، چندان اسپرت و قدرتمند به نظر نیایند، اما در مدل‌های بعدی، رفته رفته طراحی E30 با افزوده شدن قطعات مختلف تکمیل شد و این خودرو، هویتی مستقل از پدر کلاسیک خود پیدا کرد .
تنها فیس لیفت E30 به اواخر سال ۱۹۸۹ مربوط می‌شود که در طی آن، مجموعه چراغ‌های عقب تغییر کردند و با مدل عریض تری جایگزین شدند، همچنین سپرهای کرومی نیز حذف شده و جای خود را به سپرهای مدرن ملقب به گونه M TEC دادند که در واقع بر اساس سریعترین عضو این خانواده، یعنی M3 طراحی شده بودند. E30 M3 به صورت استاندارد تنها در مدل کوپه عرضه می‌شد و علاوه بر سپرهای متفاوت، از گلگیرهای باد داده شده، رینگ‌های چرخ جذاب، و البته طراحی متفاوت ستون C بهره مند بود که با قطر بیشتر به درب صندوق برجسته این مدل متصل شده بود.
با این اوضاف M3 را باید عضلانی‌ترین مدل از خانواده E30 دانست که بعد ها نیز به الگویی برای اهالی تیونینگ مبدل شد و هنوز هم علیرغم گذشت قریب به سه دهه، بسیاری از کمپانی‌های فعال در این عرصه تیونینگ هستند که کیت‌های متفاوتی را به منظور مشابه سازی مدل‌های استاندارد به گونه‌های ارتقاء یافته توسط M POWER ارائه می‌دهند.
توضیح و تفسیر در مورد رمز دلربایی بی‌ام دبلیو E30 ساده نیست، اما با کمی حدس و گمان می‌توان بنیان این جذابیت را در ترکیب ظرافت ابعادی، خشونت چهره و سادگی جاویدان جستجو کرد، آنچنان که E30 همچنان مرکبی معصوم و ظریف اما با روحیه‌ای مبارز و خشن به چشم می‌آید.
گستره فنی
هیجان خالص E30 از پیشرانه‌های چهار سیلندر ۱٫ ۸ لیتری تا نمونه‌های شش سیلندر ۲٫ ۵ لیتری را در بر می‌گیرد که به زبان قدرت شامل ۹۰ الی ۱۷۰ اسب بخار می‌شود، جالب است که متخصصان M POWER به منظور عرضه سریعترین محصول از این سری، پیشرانه چهارسیلندر از خانواده M10 را به گونه‌های شش سیلندر M20 ترجیح داده‌اند و با انجام اصلاحات فراوانی، بیش از ۲۰۰ اسب بخار را از حجم ۲٫ ۰ لیتری این قلب ظریف استخراج کردند. پیشرانه‌ای که با کد فنی S14 شناخته می‌شود و یکی از اسطوره‌های ب ام و است. چرا که برادران همین پیشرانه در آن سال ها به عنوان یکی از موفق‌ترین جنگاوران در مسابقات مختلف مطرح بودند و از سوی دیگر،S 14 لقب تنها ساخته چهار سیلندر بخش M را در تاریخ ب ام و یدک می‌کشد. E30 اما از نظر استحکام شاسی و مشخصات فنربندی،یکی از بهترین ها در میان هم سن و سال‌های خودش است و به همین دلیل،خودرویی مناسب و جذاب برای اهالی تیونینگ محسوب می‌شود.
با این تفسیر، عجیب نیست که تیونرهای بسیاری کار بر روی E30 را از همان سال‌های میانه دهه ۸۰ آغاز کرده‌اند و همچنان نیز به توسعه این سری سه نام آور ادامه می‌دهند. نام بردن از تمامی کمپانی‌های مشهوری که در زمینه قدرت بخشیدن به E30 به فعالیت پرداخته اند،نا ممکن است، اما به شکل خلاصه باید بگوییم که تقریبا تمامی پیشرانه‌های مدرن ب ام و، SWAP بر روی اتاق E30 را تجربه کرده اند، آنچنان که نه تنها مدل‌های شش سیلندر یا هشت سیلندر، بلکه حتی نمونه‌های ۱۰ و ۱۲ سیلندر نیز با تلاش فراوان در سینه این سری سه جمع و جور جای گرفته‌اند و در شرایطی که M3 استاندارد در سریعترین گونه، تنها ۲۴۰ اسب بخار قدرت دارد، این روزها مشاهده پروژه تیونینگ E30 با پیشرانه‌هایی که بیش از ۶۰۰ اسب بخار قدرت آزاد می‌کنند، چندان عجیب نیست. بدین ترتیب می‌توان جذابیت این ب ام و کلاسیک را برای تقویت و توسعه جهانی دانست، آنچنان که این روزها E30 M3 استاندارد از ارزش کلاسیک بالایی برخوردار است، همچنان E30در برخی کشورها با هدف شرکت در مسابقات توسعه می‌یابد و افراد بسیاری نیز در سرتاسر جهان از علاقه مندان پرو پاقرص این جاوانه دیار باواریا هستند.
E30های ایران زمین
ب ام و‌های وارد شده به کشورمان از دیرباز با مشکل بد سلیقگی واردکنندگان روبرو بودند و این مسئله در میانه دهه ۸۰ گریبان E30 را هم گرفته بود. در حالی که قانونی برای منع واردات مدل‌های هیجان انگیز کوپه، کانورتیبیل (سقف بازشو) با پیشرانه‌های قدرتمند شش سیلندر وضع نشده بود. بیش از ۹۰ درصد E30های وارد شده به ایران از مدل‌های کاملا ساده سدان (چهاردرب) با ضعیفترین پیشرانه‌های ۱٫ ۸ لیتری M10 یا در بهترین حالت، گونه انژکتوری و اصلاح شده M40 هستند که به مدل‌های فیس لیفت شده بعد از ۱۹۹۰ نیرو می‌بخشیدند.
با این حساب ناگفته پیداست که این روزها E30های سالخورده با پیشرانه‌های چهار سیلندر ۹۰ – ۱۱۱ اسب بخاری، خودروهای سریعی نیستند و نمی توانند آنطور که باید و شاید هیجان را به مالکین خود هدیه دهند. با این حساب عجیب نیست که در چند سال گذشته، تب و تاب تقویت و تیونینگ E30 به کشورمان نیز رسیده باشد، تا بلکه ب ام دابلیو دوستان ایرانی نیز بتوانند گوشه‌ای از لذایذ خاص E30 را بچشند.
به لطف توسعه دانش فنی تیونینگ کاران وطنی در چند سال گذشته، اطلاعات علمی در مورد چگونگی ارتقاء و تقویت پیشرانه‌های مدرن نیز افزایش چشمگیری یافته و شاید از این رو مجهز کردن E30 به پیشرانه‌های تازه و مدرن به امری متداول تبدیل شده است.
توانمندی
سری پیشرانه‌های شش سیلندر خطی ب ام و شهرتی جهانی دارند و از میان تمام آنها،باید خانواده M50 را تافته‌ای جدا بافته خواند که در عین مدرن بودن، گزینه‌ای مطلوب و کم دردسر برای SWAP محسوب می‌شوند. چهار سوپاپ برای هر سیلندر،کویل‌های مستقل برای هر سیلندر، تکنولوژی باز و بسته شدن متغییر سوپاپ‌های ب ام و (VANOS)،الکترونیک نسبتا ساده بر خلاف پیشرانه‌های جدیدتر و از همه مهمتر، دوام فوق العاده و قیمت مناسب قطعات یدکی، همه و همه از عواملی هستند که M50 را به خصوص در مدل‌های ۲٫ ۵ لیتری به گزینه‌ای منطقی برای جایگزینی با پیشرانه‌های کلاسیک و قدیمی ب ام و تبدل می‌کنند.
این پیشرانه به شکل رسمی نزدیک به ۲۰۰ اسب بخار قدرت و ۲۴۵ نیوتن متر گشتاور را در اختیار گیربکس ۵ سرعته می‌گذارد که با در نظر گرفتن شرایط سایر خودروهای موجود در کشور، رقمی در خور توجه به نظر می‌رسد. M50 برادرانی نیز دارد که گونه‌های قدرتمندتر، اما خاص تری نسبت به برادر کوچکتر محسوب می‌شوند.
M52 به عنوان نمونه اصلاح شده و حجیم‌تر از M50های ۲٫ ۵ لیتری معرفی شده‌اند که به خصوص در دورهای پایین توان بیشتری را ارائه می‌دهد و نمونه‌های خانواده S50 نیز که در واقع نمونه تیونینگ شده و ساخت M POWER هستند، در واقع نیرو بخش مدل‌های M3 نسل سوم (E36) بوده‌اند و با توان تولیدی بیش از ۳۰۰ اسب بخار، یکی از رویایی‌ترین انتخاب ها برای پیوند قلب E30 به شمار می‌آیند.
جالب آنکه E30های بژ و آلبالویی رنگ حاضر در این آزمایش نیز به ترتیب مجهز به همین پیشرانه‌های پر طرفدار M50 و S50 هستند. e30 مشکی رنگ که از گونه‌های بعد فیس لیفت است به شکل استاندارد از پیشرانه M40 نیرو می‌گیرد و نمونه نقره رنگ نیز به گونه‌ای خاص از M30B34 مجهز است که در واقع برای نیرو بخشیدن به سریعترین مدل سری هفت نسل اول (E23) از گونه ۷۴۵i طراحی شده و با وجود بهره مندی از توربوچارجر قادر به تولید بیش از ۲۵۰ اسب بخار قدرت است.
اما نکته‌ای که m30 را به پیشرانه‌ای متفاوت و دوست داشتنی مبدل می‌سازد، نه قدرت خروجی، بله حجم عظیم گشتاور تولیدی است که در نمونه‌های اتمسفریک به ۳۰۰ نیوتن متر و نمونه‌های توربو به ۳۷۴ نیوتن متر می‌رسد که رقمی قابل توجه در مقایسه با جثه سبک وزن E30 است.
لذت خالص رانندگی
شاید E30 مشکی رنگ با پیشرانه M40 111 اسب بخاری، بر روی کاغذ سریعتر از بسیاری خودروهای موجود در خیابان ها نباشد، اما قطعا ترکیب پیشرانه سبک وزن و شاسی معروف ب ام و، حاصلی جز هندلینگ مناسب و لذت فراوان رانندگی ندارد. چنین لذتی در خودروهای سریعتر حاضر در جمع دالتون ها، با هیجان فراوان حاصل از یورش اسب‌های بخار هم گره می‌خورد. M50 پیشرانه‌ای سنگین وزن است که به لطف آرایش خطی خود، خوب دور می‌خورد. عمده قدرت و گشتاور پس از رد شدن عقب دور سنج از مرز ۴۰۰۰ RPM آزاد می‌شود و با چنین توصیفی ناگفته پیداست که M50 در رانندگی معمولی و بدون فشار بر پدال گاز،پیشرانه‌ای سر به راه و شهری معقولیست و در مواقع نیاز نیز می‌تواند، بدنه سبک وزن E30 را آنچنان سریع شتاب بخشد که در حین گوش سپردن به نوای پیشرانه، طعم فرو رفتن در صندلی خوش فرم را نیز بچشید.
M30 توربو، داستانی متفاوت را حکایت می‌کند. با توجه به اشتهای بیشتر برای بلعیدن بنزین، M30 گشتاور بسیار بالاتری را در دورهای پائین‌تر ارائه می‌دهد، آنچنان که به گفته مالک خودرو، محمد رضا فیضی،کنترل E30 نقره‌ای رنگ در زمان فول بوست شدن توربوچارجر بسیار مشکل می‌شود و از این رو نیز راهی جز تعویض دیفرانسیل مخصوص LSD با گونه استاندارد و فابریک باقی وجود نداشته است، تا بلکه حرکات ناگهانی خودرو قابل پیش بینی‌تر باشد.
M30 توربو با چنین مشخصاتی در آزمون شتاب گیری پا به پای مدل سرخ رنگ مجهز به S50 می‌آید. تفاوت اینجاست که S50 دست پخت M POWER، در حالت اتمسفریک و بدون پیچیدگی‌های توربوچارجر، چنین توانی را از طریق دیفرانسیل LSD به چرخ‌های عقب می‌رساند. حامد الهامی که مالک این E30 خاص هستند، از رانندگان خوب و تیونرهای شناخته شده ب ام و در تهرانند و این E30 جزو معدود ب ام و‌های ارزشمندیست که در کنار جلوه ظاهری فوق العاده، با پیشرانه مزین به نشان M POWER و سطح تجهیزاتی بالای خود دلبری می‌کند. خودرویی که در شتاب گیری از تازه‌ترین ب ام و‌های سری سه موجود در کشور چیزی کم ندارد و در خیابان نیز با رنگ خاص و طراحی دلربایش، نگاه‌های بسیاری را متوجه خود می‌سازد.
جادوی دیفرانسیل
دیفرانسیل کلاچ دار (LSD) با قفل حدود ۲۵% بر روی ماشین اخمالود مجهز به پیشرانه M50 نصب است،چرا که این E30 بژ، روزگاری در کنار استفاده خیابانی، نقش مرکب پیام ظریفیان را برای حضور در مسابقات کار پارک دریفت بازی می‌کرده است. با وجود دیفرانسیل کلاچ دار،کنترل خودرو در حالت بیش فرمانی ممکن می‌شود و این نکته ایست که در زمان فشردن ناگهانی پدال گاز در لحظه خروج از دایره پیچ بسیار مفید واقع می‌شود.
E30 آلبالویی رنگ با پیشرانه S50B32 آنچنان توانمند است که با هر بار فشردن پدال گاز در پیچ‌های کم سرعت، رقصی هماهنگ را تجربه می‌کند، چرا که چرخ‌های عقب بارها به طرفین اسلاید می‌شوند و این راننده است که وظیفه دارد با استفاده از فرمان و پدال گاز و طبیعتا دیفرانسیل کلاچ دار، اسب‌های چموش S50 را در مسیر درست هدایت کند.
از این رو ناگفته پیداست که کنترل این E30های سبک وزن و توانمند، مهارت بالایی می‌طلبد و به دقت فراوانی نیاز دارد. راننده باید خود نقش سیستم‌های الکترونیکی را ایفا کند و در عوض هیجان و لذت مکانیکی را هدیه بگیرد. هدیه‌ای که تنها از یک ب ام و قدرتمند و دیفرانسیل عقب انتظار می‌رود.
منبع: رگلاژ
