شایعه ای که بازار خودرو را ملتهب کرد
آیا خودروسازان احتکار می کنند؟
«احتکاری در کار نیست.» ماجرا از یک تصویرشروع شد؛ تصویری که نشان میداد، خودروها در انبار احتکار شدهاند. این تصویر موجی از واکنشها را به همراه داشت و بازار خودرو را دچار التهاب کرد. اما بازهم انگشت اتهام به سمت خودروسازان گرفته شد و سوءظنها بیشتر شد.
به گزارش خودروتک به نقل از اعتماد ، این درحالی بود که پس از اوج گرفتن قیمت خودروهای داخلی در بازار در هفتههای اخیر، برخی جریانهای مشکوک اقدام به فضاسازی در مورد ارتباط میان افزایش قیمتها و احتکار خودرو از سوی خودروسازان کردند. این موضوع اما از سوی مدیران عامل دو خودروساز بزرگ و مقام بالادستی آنها یعنی وزیر صنعت تکذیب شد.
از طرفی، نگاهی واقعبینانه به این موضوع نیز گویای این است که دو خودروساز بزرگ داخلی اساسا به صورت قانونی، امکانی برای سوءاستفاده از این وضعیت را ندارند. چراکه براساس قوانین، خودروهای تولید شده به محض اتمام فرآیند تولید شماره سریال دریافت میکنند و با توجه به وضوح شرایط دپوی خودروهای تولیدی در انبارهای خودروسازان، احتکار خودرو نمیتواند روندی مشابه احتکار کالاهای فاقد نام و نشان داشته باشد.
البته گسترش شایعه احتکار خودرو توسط خودروسازان داخلی در فضای مجازی، موجب شد تا وزیر صنعت نیز در حساب توییتری خود، به این موضوع واکنش نشان دهد و آن را امری غیرمنطقی عنوان کند. بنابه اظهارات وزیر صنعت، «ایران خودرو و سایپا»، روزانه بیش از ۳ هزار خودرو تولید میکنند که عملیات تجاریسازی و واگذاری آنها به مشتری حداکثر هفت روز طول میکشد. با توجه به پیشفروش بخشی از تولیدات ایران خودرو و سایپا که بعضی تا پاییز ۹۸ نیز انجام شده است، احتکار خودروهای پیش فروش شده، منطقی به نظر نمیرسد و طرح مساله احتکار و تحویل ندادن خودرو در چنین شرایطی غیرمنطقی است و احتکار خودرو برای خودروسازان توجیه اقتصادی ندارد.
اما اعتراضات و واکنشها تا جایی پیش رفت که سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز در واکنش به خبر احتکار خودروسازان گفته بود که سازمان بازرسی در سه ایستگاه برای نظارت بر کار خودروسازان مستقر شده است و بنابراین در این زمینه نظارت مستقیم دارد. علاوه براین با توجه به حجم تولیدی خودروها این مساله در شرایط کنونی نه تنها نمیتواند به عنوان مشکل اساسی بازار خودرو مطرح شود، بلکه منطقی هم به نظر نمیرسد زیرا درواقع سازمان بازرسی در خودروسازی مقیم است و همه فعالیتها را زیر نظر دارد. بنابراین اتهام احتکار خودرو منطقی نیست.
از آن سو، تازهترین اظهارات رایگانی سخنگوی سازمان تعزیرات هم درباره احتکار خودرو نشان داد که مصداق احتکار درمورد خودرو وجود ندارد. به گفته او، بحث احتکار زمانی پیش میآید که الزام به عرضه از سوی وزیر صنعت، معدن وتجارت اعلام شود که درباره خودرو اعلام نشده است. عنوانی که در این باره مطرح میشود، اختفای خودرو با هدف گرانفروشی نام دارد و از آن به نام احتکار یاد نمیشود.
اما آخرین اظهارنظری که در این زمینه از سوی خبرگزاری خانه ملت منتشر شد، متعلق به عزیز اکبریان، رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس بود. او در اظهاراتی عنوان کرده بود که براساس بررسیهای صورت گرفته در زمینه احتکار خودرو به بهانه کمبود قطعات به این نتیجه نرسیدیم که خودروسازان به این بهانه احتکار میکنند. رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه در دو دوره گذشته تحریمها، کمبود قطعات موردنیاز خودروسازان وجود داشت و در این دوره نیز وجود دارد، تاکید کرده بود که خودروسازان در حال تلاش هستند تا از بازارهای دیگر قطعات موردنیاز خود را تامین کنند همانگونه که بخشی از نیاز خود را از این بازارها تامین کردهاند.
اما آنسوی ماجرای، این خودروسازان بودند که بیکار ننشسته و ضمن دفاع از عملکرد خود، تمامی این اتهامات را وارد ندانستند. آنها در اظهاراتشان، در دسترس نبودن تمامی قطعات مورد نیاز در فرآیند تولید خودرو که ناشی از نوسانات ارزی در ماههای اخیر بوده را موجب ناقص ماندن بخشی از تولیدات خودروسازان عنوان کردند. از این رو، تصاویر منتشر شده در شبکههای اجتماعی از انبارهای مملو از خودروهای تولیدی که گفته میشود در راستای احتکار محصول بوده نیز به همین خودروهای ناقص تعلق دارد که متاسفانه به دلیل عدم تکمیل فرآیند تولید، هنوز به بازار عرضه نشدهاند. حتی مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو نیز در راستای رفع اتهامات گفته بود هیچ دلیل منطقی برای احتکار خودرو وجود ندارد و واقعیت این است که به دلیل تاخیر در تامین قطعات نتوانستیم خودرو را به موقع به مشتری تحویل دهیم. البته او این را هم گفته بود که تمام اطلاعات مربوط به خودروهای ناقص از سوی این گروه خودروسازی به سازمان تعزیرات حکومتی اعلام شده است.
اما موضوعی که به وضعیت آشفته بازار خودرو، در هفتههای اخیر دامن زد، حجم تقاضای غیرعادی و فراتر از تصور فعلی در بازار خودرو بود. به نحوی که خودروسازان داخلی در حال حاضر با حجم شدیدی از تقاضا مواجه شدند که بسیار بیشتر از میزان تولید خودرو در ایران است. از این رو، خودروسازان ناچارند برای کاستن از التهابات بازار خودرو تدابیر ویژهای بیندیشند. از طرفی، برآوردهای سایپا و ایرانخودرو نشان میدهد کشش و نیاز مردم به خودرو در ایران سالیانه حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه است که سال گذشته محقق شد اما امسال شکل هجوم مشتریان به بازار خودرو بیشتر شبیه سفتهبازی است و ناشی از نیاز نیست.
بنابراین به نظر میرسد، دستانی غیر از دستان خودروسازان در کار باشد؛ کسانی که گویا قصد دارند که با برهم زدن نظم بازار مردم را کلافه کرده و آنها را نسبت به عملکرد مسوولان ناامید کنند. بر این اساس، به نظر میرسد که قیمتهای غیرواقعی وکاذب در کف بازار خودرو، با چرتکه خودروسازان بالا و پایین نمیشود، بلکه این دلالان و واسطهگران هستند که میخواهند با اتهام زدن به خودروسازان داخلی از آب گل آلود به نفع خودشان ماهی بگیرند. اماخودروسازان برای شکستن قیمتها، برنامه دارند و برای عرضه خودرو اعلام آمادگی کردند. بهطوریکه برنامه شرکت خودروسازی ایران خودرو، فروش ٤٠ هزار خودرو را درهفته آینده در دستور کار خود قرار خواهد داد.