خودروتک بررسی میکند؛
درد خودروسازان چیست؟
این روزها بخش اعظمی از اذهان عمومی جامعه، شرکتهای بزرگ خودروسازی را مسبب بروز بحرانهای اخیر میدانند. فارغ از اتخاذ برخی از سیاستهای نسنجیده، عمده مشکلات خودروسازان در منشأ دیگری ظهور پیدا میکند. تنشهای ارزی و عدم اجرای «اصلاح قیمتها» در زمان درست آن، علاوه بر ایجاد تقاضای کاذب، تعادل قیمتها را نیز از بین برد. حالا شرکتهای خودروسازی ماندهاند و کوهی از بدهیها و زیان انباشته.
به گزارش خودروتک؛ کارشناسان بر این باورند که دلایل اصلی عدم اجرای تعهدات خودروسازان که اغلب در تأخیر تحویل خودروها خلاصه میشود، شامل چند سرفصل کلی میشود. نخست بحث عدم تأمین قطعات و مواد اولیه از خارج کشور به دلیل عدم تبادل بانکی است که مطرح میشود. بعد از آن عدم انتقال قطعات از کشور ثالث به دلیل اعمال نفوذ کشورهای غربی. بحث دیگر افزایش قیمت مواد اولیه و عدماصلاح قیمتها متناظر با آن است. ماجرای کمبود نقدینگی از سوی خودروسازان به دلیل عدماصلاح قیمت محصولات و درنتیجه عدم پرداخت به قطعهسازان هم که دیگر تازگی ندارد. که از قضا این مورد آخر نقشی پررنگ در ایجاد وضعیت کنونی داشته و خودروهای با میزان ساخت داخل بالا را نیز متاثر کرده است.
این داستان طبیعتاً کاهش تیراژ تولید به دلیل عدم تأمین قطعات را در پی دارد. افزایش چند برابری قیمت ارز و ایجاد مشکل در تأمین نقدینگی عامل دیگر این پدیده برشمرده میشود. همچنین وجود مشکلات در گمرک و تعلل در ترخیص سفارشات موجود هم باری به بار خودروسازان افزوده است. درنهایت افزایش قیمت قطعات سفارش گذاری با قیمت ارز قدیم 3200 تومانی و دریافت مابهالتفاوت بر اساس قیمت ارز جدید را میتوان ازجمله دلایل خودروسازان در بروز تأخیر عرضه محصولاتشان تلقی کرد.
البته آنچه فعلاً مسلم و مشخص است خودروسازان میبایست جور همه مشکلات موجود در این صنعت را بهتنهایی به دوش بکشند و هیچ گوش شنوایی حاضر به شنیدن وقایع صنعت خودروی کشور نیست و مسئولان تشنهاند تا ببینند خودروسازان تا چه حد میتوانند این فشار را تحمل کنند و چرخهای صنعت خودروسازی کی از تکاپو میافتد. امید است در این برهه حساس و خطیر، سازمانها و نهادهای نظارتی و دولتی برای از بین نرفتن این صنعت و با در نظر گرفتن جمیع موارد، از مستهلک شدن بیشازپیش این صنعت مهم و استراتژیک کشور جلوگیری کنند. اینکه امروزه مردم در مقابل خودروسازان قرار گرفتهاند شاید کاری منطقی نباشد چون مردم نباید فراموش کنند همین خودروسازان سالها بود که خودروهای خود را بهموقع تحویل دادهاند.
افت چشمگیر تولید و درآمد
بر اساس آمار تولید ماه تیر ایرانخودرو که در سایت کدال سازمان بورس انتشار یافته است، تولید خودرو در تیر 97 در این گروه به 31 هزار و 266 دستگاه رسیده است که در مقایسه با میانگین تولید 43 هزار و 820 دستگاه در سه ماه اول 97، نزدیک به 29 درصد و در مقایسه با تولید 60 هزار و 414 دستگاه در تیر سال قبل، بیش از 48 درصد افت داشته است. همچنین فروش خودرو در تیر 97 در ایرانخودرو 25 هزار و 893 دستگاه بوده است که در مقایسه با میانگین فروش سه ماه اول 97 که 42 هزار دستگاه بود، افت 38 درصدی داشته است. درحالیکه در مقایسه با فروش تیر 96 با 70 هزار و 679 دستگاه، عملاً فروش ایرانخودرو در مقایسه با تیر سال قبل، 63 درصد کاهش یافته است. از لحاظ ریالی هم فروش ایرانخودرو در تیر 97 به 10 هزار و 852 میلیارد ریال رسیده است که در مقایسه با فروش 22 هزار و 266 میلیارد ریالی تیر 96 نزدیک به 51 درصد افت را نشان میدهد و کل فروش چهارماهه سال 97 ایرانخودرو به 56 هزار و 51 میلیارد ریال رسیده است که در مقایسه با فروش 61 هزار و 15 میلیارد ریالی چهارماهه سال قبل نزدیک به 9 درصد افت داشته است.
ارزی که تأمین نشد
دبیر انجمن خودروسازان ایران میگوید: نیاز ارزی فوری خودروسازان ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بود که بانک مرکزی در زمان ریاست آقای سیف، با عدم همکاری لازم معاون ارزی وی روبهرو شد درحالیکه اگر نیاز ارزی خودروسازان بهدرستی تأمین میشد در فاصله ۵ ماهه اعلام تحریم تا زمان اجرا قادر به ساخت و ذخیرهسازی قطعات موردنیاز صنعت خودرو میشدیم. برآورده نشدن نیاز ارزی خودروسازان در آن برهه حساس زمانی منجر به فراهم نشدن قطعات موردنیاز خودروسازان ازجمله قطعات بالغبر ۳۵ هزار دستگاه از خودروهای رنو مانند ساندرو و L90 شد. با وجود تمام تلاشهایی که خودروسازان کشور داشتند، اما به دلیل فناوری بالای قطعات وارداتی، قطعهسازان نتوانستند همه آنها را تولید و به دست خودروساز برسانند، زیرا ساخت برخی از این قطعات هایتک زمانبر است لذا امکان ساخت خودروهایی که درصد داخلی سازی آنها کم است قطعاً در زمان طولانیتری فراهم خواهد شد.
درد بیدرمان نقدینگی
سعید مدنی مدیرعامل پیشین سایپا میگوید: تأخیر در تحویل خودروسازان دلایل متعددی داشته که از اصلیترین این دلایل، افزایش هزینههای تولید و افزایش قیمت مواد اولیه و عدماصلاح قیمتها بوده است. خودروسازان در حال حاضر و بیش از هر زمان دیگری نیاز به نقدینگی دارند بخشی از معوقات به خودروهای داخلی و بخشی دیگر به خودروهایی که با مشارکت شرکتهای خارجی به تولید میرسد، تعلق دارد چراکه این شرکتها همکاری خود را با ایران قطع و یا محدود کردهاند. مدیرعامل سابق گروه خودروسازی سایپا با تاکید بر ضعف نقدینگی در تأمین بهموقع قطعات که منجر به کاهش تولید شد، اظهار کرد: هرچند با ورود وزارت صنعت، معدن و تجارت به مساله قیمت خودرو، اقداماتی در این زمینه انجام و تمهیداتی اندیشیده شد اما لازم است این اقدامات در مسیر درست قرار گرفته و قیمتها واقعی شود تا مانع از زیان بیشتر خودروسازان شود.
غولی به اسم بانک
مشکلی که صنعت خودرو با آن مواجه شده این است که به نسبتی که فروش شرکتهای خودروسازی داخلی کاهش یافته، بدهی این شرکتها به شبکه بانکی کاهش نیافته است چراکه بر اساس حسابت های تلفیقی صنعت خودرو و قطعهسازان حدود 30 هزار میلیارد تومان بدهی بانکی دارند که این میزان بدهی معادل درآمد ریالی دولت از فروش نفت (سهم 62 درصدی دولت از فروش نفت) است موضوعی که به ایجاد عدم تعادل در محیط اقتصاد کلان منجر شده و بدهی معادل درآمد نفت صنعت خودروسازی خود گواه نبود تعادل در صنعت خودرو است. این شرایط موجب شده تا خودروسازان یک سال پیش در عمل بدهیهای بانکی خود را پرداخت نکرده و فقط این بدهیها را تمدید میکنند درواقع خودروسازان معادل یکسوم بانکهای خصوصی بدهی بانکی داشته و این امر باعث شده تا بانکها از پرداخت وام به صنعت خودرو خودداری کنند اما در این سیاست بانکها نکات قابل تاملی وجود دارد. خودروسازانی تاکنون با فشار سیاسی اقدام به دریافت تسهیلات از بانکها میکردند اما به ظاهراً عصر این شیوه دریافت تسهیلات نیز به پایان رسیده اما هنوز شرکتهای خودروسازی شکلگیری شرایط جدید را درک نکرده و به نظر میرسد خودروسازان نیاز به ارزیابی جدیدی از شرایط نوین دارند اما خودروسازان ارزیابی جدید را از نقطه غلطی آغاز کردهاند.
انبارهای پر از ناقصی
بسیاری از مردم بر این باورند که اگر خودروی وجود ندارد چرا انبارهای خودروسازان پر از خودرو است اما باید توجه داشت که در حال حاضر خودروسازان کشور بخصوص دو خودروساز بزرگ کشور انبارهایی پر از خودروهای ناقص را در اختیار دارند. ایربگ و ECU نمونههای است که در حال حاضر کار را برای خودروسازان به جایی رسانده که خودروهای خود را تولید و بدون داشتن این دو قطعه و مطمئناً بسیاری از قطعات دیگر در انبارها نگهداری میکنند و منتظر برطرف شدن مشکلات اشارهشده هستند تا بتوانند خودروهای در انبار مانده را تحویل مشتریان بدهند. بیشک وجود خودروهای در انبار انباشتهشده جز ضرر سودی برای خودروسازان ندارد عواملی همچون هزینههای نگهداری، خرید قطعات از قطعهسازان برای خودروهای ناقص، عدم دریافت مابهالتفاوت از خریداران به دلیل تحویل ندادن خودروها، پرداخت سود تأخیر در تحویل، همه و همه نشاندهنده آن است که خودروسازان دلیلی برای نگهداری خودروها در انبار ندارند و باید با حمایتهای دولت و مجلس فکری به حال این صنعت کهنهکار کرد.