خودروتک بررسی می‌کند؛
موافقان و مخالفان ممنوعیت واردات خودرو چه می گویند؟
از گوشه و کنار خبرهایی مبنی بر لغو ممنوعیت واردات خودرو به گوش می‌رسد. ممنوعیتی که از تیرماه سال گذشته 6 ماه به طول انجامید و از تیرماه امسال تا امروز نیز ادامه داشته است. عدم اجازه برای ورود خودروهای خارجی با نظرات مثبت و منفی متفاوتی همراه بوده است. موافقان بر این عقیده‌اند که این اقدام از ارزبری سنگین جلوگیری کرد و مخالفان بر این باورند که ممنوعیت فوق بازار با به‌کلی به هم ریخت.
به گزارش خودروتک، همه‌چیز از اواخر فصل بهار شروع شد. زمانی که محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت طی نامه‌ای مورخ 30 خرداد به رئیس سازمان توسعه تجارت فهرست گروه چهارم کالایی که ثبت سفارش آن‌ها ممنوع شده است را ابلاغ کرد. در این نامه آمده است: بدین‌وسیله فهرست گروه چهارم کالایی شامل 1339 ردیف تعرفه 8 رقمی که ثبت سفارش آن‌ها در جلسه روز جاری ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ممنوع گردیده، جهت اجرا ابلاغ می‌گردد. این یعنی پس از کش‌وقوس‌های فراوان در مورد تأمین ارز خودروهای وارداتی و انتشار شایعاتی مبنی بر فروش ارز 6500 و یا 8000 تومانی به واردکنندگان خودرو، روز 2 تیرماه سرانجام وزارت صنعت معدن و تجارت دستور توقف واردات خودرو به‌عنوان کالایی ارزبر و مشمول این دسته‌بندی به‌کلی ممنوع اعلام شد.
این ممنوعیت در شرایطی لحاظ شده که مطابق با لیست اعلامی از سوی بانک مرکزی، تنها حدود ۱۲۱ میلیون یورو ارز به واردات خودرو طی سه ماه نخست سال‌جاری اختصاص داده شده است. با این حساب، سهم خودرو در کل ارز مصرفی کشور طی بهار امسال، کمتر از 1.4درصد بوده که رقم نگران‌کننده‌ای برای اقتصاد کشور محسوب نمی‌شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد ممنوعیت ثبت‌سفارش خودرو به بهانه کنترل خروج ارز از کشور به‌خصوص با توجه به تبعات منفی آن، تصمیمی چندان منطقی به شمار نمی‌رفت.
اما این روزها خبرهایی مبنی بر لغو این ممنوعیت در محافل خودرویی به گوش می‌رسد. یک نماینده مجلس با اشاره به مخالفت نمایندگان با مسکوت ماندن طرح ساماندهی بازار خودرو گفت: با بررسی مجدد این طرح در کمیسیون صنایع و معادن مجلس، به احتمال قریب‌به‌یقین ممنوعیت واردات خودرو در آینده نزدیک لغو می‌شود.
مخالفان ممنوعیت چه می‌گویند؟
کارشناسان بر این باورند در اقتصادهای آزاد و پویا اساساً ممنوعیت مفهوم و معنا ندارد. دولت‌ها می‌توانند بازارهای داخلی خود را از طریق ابزار قدرتمندی مانند نظام تعرفه‌ای کنترل کنند اما عدم اجازه سرتاسری برای ورود کالاهای خارجی تبعاتی دارد که بعضاً قابل جبران نیست. ممنوعیت واردات، بازار داخلی را انحصاری کرده و تولیدکنندگان به هر قیمتی که می‌خواهند محصولات خود را عرضه می‌کنند. ضمن اینکه اتومبیل‌های خارجی که در داخل وجود دارد، به شکل سرسام‌آوری گران شده و عملاً فشار روی مردم افزایش یافته است.
از سویی دیگر با توجه به وضع تعرفه‌های 40 الی 55 درصدی مستقیم و دریافت بسیاری عوارض دیگر در پروسه واردات و ترخیص خودروها از گمرک، درآمد قابل‌توجهی از مقوله واردات به دست می‌آید که علاوه بر بودجه دولت، بودجه مربوط به اسقاط خودروهای فرسوده یا تأمین هزینه آمبولانس و ... را تأمین می‌کند، اما با توقف کامل واردات خودرو نه‌تنها دولت از این درآمد هنگفت بازخواهد ماند، بلکه روند اسقاط خودروها و جایگزینی آمبولانس‌ها نیز با اخلال مواجه خواهد شد.
البته احتمال بیکاری چند هزار نفر را نیز باید از عواقب این تصمیم دانست، براساس یک آمار کلی، در حدود 5000 نفر در زمینه واردات خودرو به ایران فعالیت دارند که با احتساب افراد خانواده ایشان می‌توان حدس زد که بیش از 10 هزار نفر دچار عواقب اقتصادی این تصمیم خواهند شد.
دلیل دیگر مخالفان ممنوعیت، بحث آلودگی هوا است. در واقع یکی از مولفه‌های اساسی کاهش ترافیک و آلودگی‌ها در کلان‌شهرها، استفاده از کم‌هزینه‌ترین، سالم‌ترین و راحت‌ترین وسایل نقلیه است که در این راستا، خودروهای هیبریدی می‌تواند در این زمینه کمک بسزایی به کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی و آلودگی هوای کلان‌شهرها کند. خودروهای مدرن و راهگشایی که آن‌ها نیز در آتش بنزین‌سوزهای نه‌چندان پرمصرف سوختند.
در فضای انحصاری است که آن داستان‌های تلخ رانت و تخلف در زمان بسته بودن ثبت سفارش رخ می‌دهد. مباحث مربوط به هک سامانه و دستگیری‌های بعد از آن نیز از عواقب ممنوع ماندن واردات خودرو است. چه‌بسا ارزی که با چنین تخلف‌هایی از کشور خارج در صورت عادی بودن واردات، هرگز به این حجم شکل نمی‌گرفت. یکه‌تازی در بازار خودرو نهایتاً باعث بروز حرف‌وحدیث‌هایی مانند احتکار می‌شود. پدیده‌ای که البته هیچ‌گاه نه تأیید شد نه تکذیب.
شاید جلوه دیده‌نشده ادامه ممنوعیت واردات، بال و پر گرفتن بیش از حد چینی‌ها باشد. در مجموع 41 هزار و 157 دستگاه انواع خودرو سواری چینی از سوی خودروسازان بزرگ کشور در 4 ماه ابتدایی امسال به تولید رسیده. جالب آنکه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، حدود 40 درصد افزایش را نشان می‌دهد. با توجه به تحریم‌های جدید آمریکا، به نظر می‌رسد ازآنجایی‌که خودروهای چینی آن‌چنان اقبالی در بازار آمریکا ندارند، بنابراین در دوره تحریم‌ها در ایران خواهند ماند. تجربه تحریم‌های گذشته هم حاکی از آن است که چینی‌ها تمایل به ماندن در بازار خودرو ایران دارند و حتی فعالیت‌شان نیز توسعه پیدا کرده است.
موافقان ممنوعیت چه می‌گویند؟
وزیر صمت پیش از اتخاذ تصمیم ممنوعیت واردات در اظهارنظری گفته بود: اختصاص 2.2 میلیارد دلار در سنوات گذشته و همین‌طور 1.8 میلیارد دلار از نظام ارزی کشور به واردات خودروهای ساخته‌شده (CBU) هم‌اکنون به مصلحت ایران نیست.
گروه دیگری از کارشناسان نیز می‌گویند: وقتی‌که به دلیل تحریم‌های آمریکا شنیده می‌شود که برخی خودروسازان خارجی ممکن است همکاری خود را با خودروسازان داخلی متوقف کنند اولین اقدام لازم در این زمینه مقابله‌به‌مثل و ممنوع کردن واردات این خودروها است.
به گفته مدیرکل سابق دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت تعریف خودروی لوکس دستخوش تغییراتی شده است و با توجه به اینکه واردات این‌گونه خودروها باعث خروج ارز از کشور می‌شد، از مدت‌ها پیش این بحث مطرح شد که جلوی واردات خودروهای لوکس گرفته شود.
البته برخی از مجلسی‌ها نیز با این موضع اعلام موافقت کرده‌اند. یک عضو کمیسیون صنعت، معدن و تجارت مجلس در خصوص ممنوعیت واردات خودرو می‌گوید: وقتی کشورهای آسیایی و اروپایی، واردات قطعاتی را که ما وابستگی به آن‌ها داریم ممنوع می‌کنند، چه لزومی دارد خودروهای آن‌ها را به‌صورت آماده خریداری کنیم؟ حقیقت آن است که واردات خودرو به شکل CBU تنها به بیکار شدن کارگران کشور منجر می‌شود.
