هشدار | خودروساز نباید واردکننده شود + دلیل
«نسخه دولتی» واردات خودرو چه سرانجامی خواهد داشت؟ آنچه مشخص است تجربه ناموفق واردات دو خودروی مورانو و پژو۴۰۷ توسط خودروسازان در اواخر دهه۸۰ نشان داد که تولیدکننده، واردکننده خوبی نیست. با این حال دولت باز هم واردات را به خودروسازان واگذار کرده است. «دنیایاقتصاد» پنج تهدید نسخه دولتی واردات خودرو را بررسی کرده است.
به گزارش خودروتک به نقل از دنیای اقتصاد ، انتشار لیست شرکتهای واردکننده خودرو توسط وزارت صمت، بر خودروسازان واردکننده صحه گذاشت. پیش از رونمایی از واردکنندگان معتمد، وزارت صمت اخبار مربوط به انحصار واردات توسط تولیدکنندگان را تکذیب میکرد؛ این در شرایطی است که فهرست جدید نشان از آن دارد که تقریبا همه واردکنندگان خودرو، همان تولیدکنندگان هستند. موضوعی که البته از همان ابتدا با شرطی که در آییننامه واردات خودرو ذکر شده بود، قابلپیشبینی بود و البته پس از مسجل شدن آن، انتقادات زیادی را هم به همراه داشت.
آنچه مشخص است با چرخش سیاستهای وزارت صمت در دولت سیزدهم، واردکنندگان پیشین خودرو از لیست این وزارتخانه خارج شدند و تولیدکنندگان به این فهرست اضافه شدند. در شرایطی که خودروسازان همراه با قیمتگذاری دستوری و همچنین عدممساعدت دولت، مثل همیشه در باتلاق نقدینگی گرفتار شدهاند، واگذاری بازار وارداتیها به تولیدکنندگان میتواند تا حدودی به رفع چالشهای نقدینگی آنها کمک کند. اما این هدفگذاری دولت معایب زیادی در دل خود دارد. تجربیات ناموفق واردات خودرو توسط خودروسازان، تشدید انحصار و احتمال کنترل بازار و... از معایب مهم اعتماد صرف به خودروسازان برای واردات است. در مقابل اما شاید انتقال احتمالی فناوری را بتوان تنها مزیت این امر دانست.
پس از ابلاغ آییننامه واردات خودرو، توجهها به یک بند آن بیش از همه جلب شد. بند ۸ این آییننامه شرطی برای واردات خودرو در نظر گرفته که غیر از خودروسازان کسی از پس آن برنخواهد آمد. شرکتها برای دریافت مجوز واردات خودرو باید از پس از شرط انتقال فناوری برمیآمدند که تحقق آن مشروط به تولید خودرو بود. البته این شرط سابقه دیگری هم دارد که مربوط به بند ۲ ماده ۴ قانون ساماندهی صنعت خودرو میشود. در این بند نیز یکی از شروط و چارچوبهای واردات خودرو «مراکز خدمات پس از فروش و انتقال فناوری» تعیین شده و آییننامه واردات خودرو نیز در قالب همین ماده قانونی تدوین شده است.
گرچه وزارت صمت این موضوع را که تنها تولیدکنندگان مجاز به واردات خودرو خواهند بود تکذیب میکرد، اما انتشار لیست شرکتهای تاییدشده نشان داد این نگرانی بیراه نبوده است. سوم آبانماه سال جاری بود که لیستی از هفت شرکتی که برای واردات خودرو تایید شده بودند منتشر شد. مطابق این لیست سایپا، پارس خودرو، سایپا- سیتروئن، تجارت بینالمللی و پشتیبانی کرمان خودرو، خودروسازی فردا، مکث موتور و همچنین آرین موتور پویا شرکتهایی بودند که برای واردات خودرو تایید شده بودند که البته همه این شرکتها تولیدکننده خودرو نیز بودند. یازدهم آبان نیز لیست دومی از شرکتهای موردپذیرش برای واردات خودرو اعلام شد که شامل پنج شرکت بهمن خودرو، ایران خودرو، معین خودرو، ایرتویا و دیار خودرو میشد. بیشتر شرکتهای لیست دوم نیز تولیدکننده خودرو بودند.
انتشار این دو لیست انتقادات زیادی را نیز به همراه داشت. واردکنندگان قدیمی خودرو این رویه را اخراج بیسروصدای آنها از صنف خودشان میدانستند و برخی نمایندگان مجلس نیز اعتقاد داشتند روند واردات به انحصار دامن زده و باعث میشود تولیدکنندگان نازپرورده صنعت خودرو بیش از همه از واردات منتفع شوند. پاسخ وزارت صمت به این انتقادات شفاف نیست. روز گذشته امید قالیباف، سخنگوی این وزارتخانه، در این رابطه گفت قانون ساماندهی صنعت خودرو که مصوب مجلس است و همچنین آییننامه واردات خودرو هیچیک منعی برای اعطای مجوز واردات به خودروسازان داخلی ندارند. وی همچنین در پاسخ به احتمال ایجاد انحصار در واردات خودرو گفته است: «اگر مجوز برای واردات به شرکتی داده میشود قطعا براساس استدلال قوی بوده است و اگر هم به شرکتی مجوز واردات داده نمیشود آن نیز دارای استدلال قوی بوده است. بنابراین هیچ انحصاری در واردات خودرو وجود ندارد و حاکمیت در آییننامه تاکید کرده است که باید منافع مصرفکننده تامین شود و لذا براساس ضوابط تعیینشده در آییننامه به متقاضیان مجوز واردات داده شده است.» البته این پاسخ نیز جواب شفاف و قانعکنندهای به هیچیک از انتقادات مطرحشده نداده است.