اختصاصی خودروتک؛
سیگنال‌های مثبت و منفی طرح‌های جدید پیش‌فروش بر بازار
رشد فزاینده تقاضا برای خرید خودرو در حالی اتفاق می‌افتد که حال و روز تولید خودرو نیز چندان مطلوب نیست. به نظر می‌رسد تنها ابزار خودروسازان برای کنترل این اتمسفر پرالتهاب، طرح‌های پیش‌فروش است. استراتژی پرحاشیه‌ای که با ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های متعدد از برای عبور از این معبر اعمال شده است.
به گزارش خودروتک، تولید خودرو تا پایان مرداد ماه سال جاری چیزی حدود 12.5 درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته کاهش یافته است. خبری بسیار بد برای تولیدکننده و مصرف‌کننده این کالا که حالا می‌رود به‌راحتی تبدیل به یک کالای سرمایه‌ای شود.
بازار خودرو آسیب‌دیده و مصدوم یک‌تنه در چند جبهه می‌جنگد. از یک سو با موجی از واسطه‌ها و سفته‌بازی‌ها روبه‌روست و از سویی دیگر با غول تنومند تقاضای کاذب دست‌وپنجه نرم می‌کند. گاه با نرخ ارز می‌جنگد و گاه با کمبود خودرو. با بحرانی شدن وضعیت قیمت‌ها در بازار به‌ویژه برای خودروهای داخلی، مانند گذشته دولت دست به کار شد و به‌واقع از تنها ابزار موجود خود استفاده کرد؛ پیش‌فروش.
اما این راهکار نیز چندان بی‌حاشیه نبوده است. وضع شرایط سخت‌گیرانه در نحوه خرید خودرو از سوی مشتریان قطب‌نمای توازن و تعادل را یک بار به جهت مثبت چرخاند و بار دیگر به سوی منفی کشید.
پیش‌فروش بیش از 40 هزار دستگاه خودرو از سوی سایپا و به‌زودی بیش از 50 هزار دستگاه خودرو از سوی ایران‌خودرو، نوک تیز قیمت‌ها را در بازار برید. بخشی از نقدینگی سرگردان در جامعه به‌طرزی هدفمند به سمت خودروسازان روانه شد تا هم کمبود منابع مالی آن‌ها را جبران کند و هم اینکه وزن پول‌های سرازیرشده در اقتصاد کشور را کم کند. سایپایی‌ها با این اقدام تب تند برخی از مدل‌ها مانند پراید را که تا کانال 40 میلیون تومانی پیش رفته بود را پایین کشیدند و باعث شدند تا واسطه‌ها در مواجهه با همین کاهش قیمت‌ها، خودروهای دپوشده خود را به‌ناچار به بازار عرضه کنند. نسخه مشابه با همین طرح نیز به‌زودی با ایران‌خودرویی‌ها رخ خواهد داد و دوباره بخش دیگری از نقدینگی جامعه جمع‌آوری می‌شود و تقاضای شدید تا حدودی التیام می‌یابد. بهره‌جویی از روش‌هایی مانند ثبت‌نام بر اساس کد ملی، باز و بسته شدن سایت طی هر 15 دقیقه، ممنوعیت خرید برای مشتریانی که مالک خودرو هستند، عدم امکان فروش و صلح به‌مدت یک سال، ممنوعیت ثبت‌نام برای مشتریانی که در طرح‌های قبلی خودرو خریده‌اند و شرط دارا بودن گواهینامه ابزارهای دستوری بود که توانست بخشی از دلالی‌گری را از سر این سفره حذف کند؛ اما این تنها روی خوش ماجراست.
تاثیرات پیش‌فروش اخیر سایپا و پیش‌فروش آتی ایران‌خودرو جلوه‌های منفی و تلخی را نیز در پی داشته و خواهد داشت. کنترل بازار، ترکاندن حباب و واقعی کردن قیمت‌ها صرف‌نظر از شرایط پیچیده ثبت‌نام، تنها با عرضه گسترده میسر می‌شود. تقاضای کاذب و سیری‌ناپذیر وقتی در مقابل با عرضه متعادل قرار بگیرد، ماهیت توخالی خود را نمایان می‌کند و به‌سرعت از بین می‌رود؛ اما دست‌یابی به نقطه ایمن قیمت‌گذاری در بازار و کارخانه با سیستم عرضه قطره‌چکانی اگر غیرممکن نباشد بی‌اندازه دشوار است.
در واقع ایران‌خودرو و سایپا پای در همان مسیری گذاشته‌اند که قصد فرار از آن را داشتند. تحویل طولانی‌مدت خودرو، واسطه‌ها را نسبت به عدم بهبود کوتاه‌مدت اوضاع مطمئن می‌کند و بی‌تفاوت به جو روانی دوباره سفته‌بازی و به‌تبع تقاضای کاذب شکل می‌گیرد. درست مانند اتفاقی که بعد از اعلام جزئیات شرایط پیش‌فروش ایران‌خودرو طی روز گذشته رخ داد. در حالی که انتشار اخبار مربوط به آغاز پیش‌فروش حداقل روی کاغذ باید برای مشتریان امیدوارکننده باشد، نه‌تنها باعث دلگرمی نشد بلکه شاهد آن بودیم که قیمت اغلب خودروهای تولید داخل این شرکت در بازار کمی بالا کشید.
عدم اعلام قیمت نهایی خودروها و زمان طولانی تحویل که تازه از بهمن سال جاری آغاز و به‌مدت یک سال ادامه می‌یابد تر و خشک را با هم می‌سوزاند. هم بازوهای سرطانی دلالان را و هم تقاضای حقیقی مشتریان واقعی را. آنچه به نظر می‌رسد در حال شکل گرفتن است، دامن زدن ناخواسته به همان تقاضای کاذبی است که حتی قبل از آغاز طرح‌های پیش‌فروش نیز وجود داشت. کارشناسان بر این باورند تا زمانی که عرضه انبوه با زمان تحویل کوتاه‌مدت در فاز اجرایی قرار نگیرد عملاً بازار از گره غامض خود بیرون نمی‌آید.
