خودروتک بررسی می‌کند؛
آسمان آبی گروگان خودروهای سیاه
زمستان یکی دو روزی می‌شود که از راه رسیده است. نگرانی اصلی بابت موج جدید سرما نیست. با آغاز فصل سرما موج جدید آلودگی هوا دوباره بر سر کلان‌شهرها فرومی‌ریزد. خودروهای سواری متهم ردیف اول هستند. غافل از اینکه سیستم حمل‌ونقل عمومی که اصرار شدیدی روی آن است خود یکی از موثرترین دلایل افزایش حجم آلاینده‌ها است.
به گزارش خودروتک، تهران مسئله و مشکل کم ندارد، ترافیکش ساعت‌ها عمر مفید شهروندانش را به هدر می‌دهد، ساخت‌و سازهای بی‌قاعده و خارج از ضوابط طرح تفصیلی، آسیب‌های اجتماعی متعدد و هزار و یک مساله دیگر، کیفیت زندگی در تهران را به شدت کاهش داده‌اند اما آلودگی هوا تنها یکی از مسائل تهران در کنار دیگر معضلاتش نیست، آلودگی هوا مهم‌ترین معضل این شهر است چون آلودگی هوا می‌کشد، آلودگی هوا فقط کیفیت زندگی را کاهش نمی‌دهد، آلودگی هوا شهر را زیست‌ناپذیر می‌کند.
وسایل حمل و نقل عمومی، کارخانه ها، انرژی های مصرفی و ... از جمله عواملی هستند که نقش بسزایی در آلودگی هوا دارند و این موضوع را به یکی از چالش‌های اصلی زیست محیطی کشور تبدیل کرده اند. از نظر همگان سازمان محیط زیست به عنوان متولی اصلی دغدغه های محیط زیستی از جمله آلودگی هوا شناخته می شوند اما با بررسی های دقیق تر می توان به این نتیجه رسید که آلودگی هوا یکی از بحران‌های اصلی کشور به شمار می رود که نیازمند همکاری و تعامل همه سازمان‌های مرتبط و تمرکز مسوولان کشور برای کاهش پیامدهای این پدیده است.
قتل‌عام بدون خون‌ریزی
آمار سال 2016 سازمان بهداشت جهانی از مرگ سالیانه 33 هزار و 500 نفر ایرانی در اثر آلودگی هوا گزارش می‌دهد. بیماری‌های زمینه‌ای مانند سکته قلبی و مغزی و بیماری‌های قلبی و عروقی مهم‌ترین دلیل مرگ‌ومیر بر اثر آلودگی هوا هستند. طبق برآوردهای انجام‌گرفته در سال 94 میانگین غلظت ذرات معلق در 25 شهر کشور 31.7 میکروگرم در هر مترمکعب بوده است که این میزان با یک روند کاهشی روبه‌رو بوده به‌طوری‌که سال 90 میزان ذرات معلق هوا 39 میکروگرم در مترمکعب بوده است. با وجود کاهش چنددرصدی ذرات معلق در هوا، اما این میزان سه برابر بیشتر از نسبت رهنمود سازمان بهداشت جهانی است که می‌توان علت آن را در افزایش ریزگردها نیز جستجو کرد. در طی سال 1394 تقریباً 12 هزار و 793 نفر مرگ منتسب به ذرات معلق هوا در کشور ثبت شده است و اهواز با 6 برابر مرگ‌ومیر بیشتر بر اثر آلودگی هوا در کشور رکورددار است.
تهران شهر بی‌دفاع
آلودگی هوای تهران بیماری مزمنی است که بیش از ۴۰ سال است با آن روبه‌رو هستیم. در فصل سرما پدیده اینورژن بر تهران حاکم می‌شود. با توجه به وضعیت تهران که اطراف آن کوه است نیازمند گردش هوا هستیم تا آلاینده‌ها از سطح شهر خارج شوند، اما متاسفانه امروز با افزایش ساخت‌وسازها و افزایش خودروها بیش از ظرفیت و توان شهر بارگذاری آلودگی هوا انجام شده است. در مطالعات تهران تولیدات آلاینده برای مواد معلق ۸۵ درصد است. حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد آلودگی مربوط به منابع ثابت و بقیه مربوط به منابع متحرک هستند و ۷۰ درصد منابع متحرک که باعث ایجاد آلودگی در شهر تهران می‌شود به اتوبوس و کامیون‌ها مربوط است. بقیه آلودگی به ماشین‌های شخصی و موتورسیکلت‌ها مربوط می‌شود. البته از این میزان سهم موتورسیکلت از خودروهای شخصی بیشتر است؛ بنابراین قسمت عمده آلودگی هوای تهران یعنی ۵۰ درصد آلودگی به وسایل نقلیه سنگین مثل اتوبوس و کامیون برمی‌گردد.
سهام‌داران آلودگی
براساس آمارهای موجود، آنچه در حال حاضر به‌عنوان آلودگی هوا از آن یاد می‌شود، بیشتر ذرات معلق هستند، ذراتی که ۷۰ درصدشان از طریق خودروها ایجاد می‌شود. در این بین، خودروهای سواری شخصی تنها 1.4 درصد سهم دارند و این در شرایطی است که تقصیر اصلی بر گردن خودروهای سنگین با سهم 22.4 درصدی است. این خودروها آلودگی بسیار زیادی را به وجود می‌آورند، به‌خصوص آنکه بخش قابل‌توجهی از آن‌ها فرسوده بوده و طبعاً چند برابر آلودگی ایجاد می‌کنند. از سوی دیگر اما اتوبوس‌های بخش خصوصی نیز 18.2 درصد در آلودگی هوا سهم داشته و از آن سو اتوبوس‌های عمومی شهری هم 12.6 درصد در تار شدن هوای کلان‌شهرها به‌خصوص پایتخت، نقش‌آفرینی دارند. در ادامه اما موتورسیکلت‌ها نیز با سهمی 10.5 درصدی، مینی‌بوس‌ها با سهمی 4.2 درصدی و تاکسی‌ها هم با سهمی یک‌درصدی، در آلوده شدن هوا نقش ایفا می‌کنند.
اعداد و ارقام ترسناک
در کشور طی سال ۸۴، حدود ۷.۵ میلیون دستگاه خودرو وجود داشته که در حال حاضر این میزان به ۲۰ میلیون خودرو رسیده و بیش از ۹۰ درصد خودروها نیز تولید داخل هستند. تولیدکنندگان می‌گویند مصرف خودروهایشان ۷ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است اما عملاً وقتی وارد چرخه فعالیت می‌شوند بیش از ۱۰ لیتر مصرف دارند؛ بنابراین باید برای داشتن هوایی سالم‌تر باید استاندارد خودروی‌مان را تغییر دهیم. حدود ۱۱ میلیون دستگاه موتورسیکلت در کشور تردد می‌کنند که بیش از ۹۰ درصد آن‌ها کاربراتوری هستند. البته از سال 95 تولید موتورسیکلت‌های انژکتوری با استاندارد یورو ۳ در کشور آغاز شد و از امسال هم خودروها و موتورسیکلت‌ها باید یورو ۴ باشند. همچنین خودروهای وارداتی نیز از سال آینده باید با استاندارد یورو ۵ وارد شوند. خودروهای فرسوده ۲ برابر خودروهای نو مصرف سوخت دارند. ۷۴ درصد مینی‌بوس‌ها، ۵۴ درصد اتوبوس‌های شهری، ۴۲ درصد اتوبوس برون‌شهری، ۳۸ درصد تاکسی‌ها و کامیون‌ها، ۲۲ درصد وانت‌بارها، ۱۹ درصد سواری‌های دولتی و ۳ درصد سواری‌های شخصی و مجموعاً ۷.۷ درصد خودروهای کشور معادل یک میلیون و ۳۵۰ هزار دستگاه فرسوده هستند که هرساله به این میزان افزوده می‌شود.
رابطه قیمت بنزین و آلودگی هوا
کارشناسان می‌گویند حجم مصرف سوخت به‌خصوص بنزین، یکی از عوامل تعیین‌کننده میزان آلایندگی ناشی از مصرف سوخت است. در پاییز سال‌های گذشته با مصرف بنزین بین 50 تا 70 میلیون لیتر در روز، برخی روزها آلودگی هوا به مرز بحران می‌رسید. اگرچه آمارهای رسمی از وضعیت فعلی مصرف بنزین اعلام نشده اما آمارهای غیررسمی از رسیدن مصرف پاییزه بنزین به بیش از 90 میلیون لیتر در روز حکایت دارد که نسبت به زمان مشابه سال گذشته افزایشی عجیب و غیرواقعی محسوب می‌شود. بدون در نظر گرفتن اینکه به دلیل نوسانات نرخ ارز و افزایش رونق قاچاق بنزین، ممکن است بخشی از آمار مصرفی مربوط به انتقال بنزین به خارج از مرزهای کشور باشد، بدون شک بیشتر آمار مصرف، مربوط به ترددهای روزانه 32 میلیون خودرو و موتورسیکلت در نقاط مختلف کشور است.
پاییز رکوردشکن
مقایسه کیفیت هوای آذر 4 سال اخیر نشان می‌دهد امسال اگرچه فقط یک روز پاک در تهران به ثبت رسید، اما شاخص روزانه ناسالم برای همه در هیچ روزی ثبت نشد. در آذرماه، هوا یک روز پاک، 18 روز سالم و 11 روز برای گروه‌های حساس ناسالم شد. بررسی شاخص‌های به‌دست‌آمده از ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوای تهران در پاییز چهار سال اخیر نشان می‌دهد امسال بهترین هوای پاییزی نسبت به سه سال گذشته تنفس شده است. در پاییز سال جاری هوا 7 روز پاک، 68 روز سالم و 15 روز ناسالم برای گروه‌های حساس بوده است و در فصل سوم سال نیز هیچ روزی شاخص در طول 24 ساعت، برای همه ناسالم نشد. در پاییز 97، هوای پایتخت در 83 درصد روزها پاک و سالم و در حد استاندارد بوده و در 17 درصد روزها آلوده شد.
