خودروتک بررسی می‌کند؛
ادامه ممنوعیت واردات خودرو و چاله‌ای که دولت برای خودش می‌کند
در آخرین روز خرداد امسال، واردات خودرو به‌طرزی ناگهانی و برق‌آسا ممنوع شد. ممنوعیتی که تا امروز ادامه پیدا کرد. شریعتمداری وزیر پیشین وزارتخانه صمت آب پاکی را روی دست واردکننده‌ها ریخت و اعلام کرد که این ممنوعیت قطعاً تا پایان سال 97 ادامه خواهد داشت. حالا خبرهایی به گوش می‌رسد که در لایحه بودجه سال 98 همچنان برنامه‌ای برای آزادسازی واردات خودرو وجود ندارد.
به گزارش خودروتک، با توجه به اینکه دولت به‌طور ناگهانی واردات خودرو به کشور را براساس مصوبه ستاد اقتصاد مقاومتی ممنوع کرد، بعید به نظر می‌رسد تا تغییری در موضع خود ایجاد کند؛ زیرا در آن زمان با توجه به برنامه دولت برای کم اثر کردن تحریم‌ها و همچنین مدیریت منابع ارزی کشور، این ممنوعیت اعمال شد و از آن زمان تاکنون نه‌تنها تغییری در شرایط اقتصادی و محدودیت‌های حاصل از تحریم‌ها ایجاد نشده، بلکه شاهد بودیم از اواسط آبان‌ماه سال‌جاری، حلقه تحریم‌ها تنگ‌تر نیز شده است.
درآمد دولت از محل واردات خودرو صفر در نظر گرفته شده و به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود در سال آینده به دلیل حفظ ذخایر ارزی ممنوعیت واردات خودرو تداوم داشته باشد. در حال حاضر ردیف درآمدی مربوط به حقوق و عوارض مالیاتی واردات خودرو حذف نشده اما این درآمد برخلاف سنوات قبل صفر لحاظ شده است؛ بنابراین امکان تغییرات لحظه آخری برای واردات خودرو چه در دولت و چه مجلس وجود دارد. هرچند در لایحه دولت درآمدی برای واردات خودرو لحاظ نشده است اما ممکن است در مجلس شورای اسلامی لایحه دولت در خصوص کسب درآمد از مخل مالیات واردات خودرو با تغییراتی روبه‌رو شود.
کورسوی امید
علت اینکه گفته می‌شود دولت همچنان در سال آینده در راستای حفظ ذخایر ارزی حرکت کرده و قانون منع واردات خودرو را اجرا خواهد کرد این است که در بودجه سال آینده درآمد دولت از محل واردات خودرو صفر در نظر گرفته شده است. البته در حال حاضر ردیف درآمدی مربوط به حقوق و عوارض مالیاتی واردات خودرو حذف نشده اما این درآمد برخلاف سنوات قبل صفر لحاظ شده است؛ بنابراین امکان تغییرات لحظه آخری برای واردات خودرو چه در دولت و چه مجلس وجود دارد.
چاله‌ای که دولت برای خودش کند
اما دولت از اول تیرماه سال‌جاری، واردات خودرو به کشور را ممنوع اعلام کرد با این حال پیش از این و در زمان تقدیم بودجه سال ۹۷، برای این ردیف بودجه درآمدی ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی برای خود قائل شد. البته این میزان درآمد با ممنوعیت ناگهانی در تیرماه به نسبت درآمد سال گذشته افت داشته است. براساس آمارهای بانک مرکزی طی شش ماه ابتدای سال جاری در مجموع یک هزار و ۱۳۰ میلیارد تومان درآمد کسب شده است. دولت از سال گذشته و با توقف پنج‌ماهه ثبت‌سفارش خودرو به‌نوعی محدودیت در واردات را برای سال ۹۷ هدف‌گذاری کرده بود. با این حال فساد کشف‌شده در واردات و همچنین ممانعت از ورود ۱۶ هزار خودرویی که در گمرکات کشور مانده نیز دولت را از دستیابی به درآمد پیش‌بینی‌شده دور کرده است. به این ترتیب میزان درآمد دولت از واردات خودرو در سال‌جاری، حتی با توجه به ممنوعیت ورود خودرو به کشور می‌توانست تا حدودی محقق شود؛ اما سختگیری دولت و عدم اتخاذ تصمیمات قاطع در این زمینه سبب شده تا به گفته رئیس انجمن واردکنندگان ۱۶ هزار خودرو در گمرکات کشور معطل بماند.
نگاهی به درآمد خودرو در سنوات قبل
در حالی دولت در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ درآمد ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی از محل مالیات واردات خودرو به کشور را در نظر گرفته است که این رقم در مقایسه با درآمدهای مالیاتی امسال کاهش 31.6 درصدی را نشان می‌دهد. بنا بر بودجه مصوب سال ۱۳۹۶ درآمد مالیاتی ۳ هزار و ۲۲۰ میلیارد تومان از محل واردات خودرو برای دولت در نظر گرفته شد؛ به‌رغم آنکه درآمد دولت از این محل افزایشی در نظر گرفته شده اما بررسی آمار بانک مرکزی در شش ماه سال 96 نشان می‌دهد که دولت نتوانسته درآمدهای خود از این محل را محقق کند. منظور از مالیات بر واردات خودرو در بودجه‌های سنواتی، کل حقوق ورودی ریالی دریافت شده از خودروهای وارداتی است. مجموع درآمدهای مالیاتی دولت از خودروسازی، در بخش مالیات‌های غیرمستقیم جای می‌گیرد که براساس قوانین مالیاتی، دولت از دو بخش یعنی «مالیات بر واردات» و «مالیات بر کالا و خدمات» می‌تواند از عرضه‌کنندگان خودرو مالیات دریافت کند. روند چهارساله آمار بانک مرکزی از مجموع درآمدهای مالیاتی خودرو اما نشان می‌دهد که درآمدهای دولت از این بخش طی چهار سال گذشته با افت‌وخیز جدی مواجه بوده است. به‌طوری‌که سهم مالیات بر واردات خودرو در مالیات‌های غیرمستقیم در قوانین بودجه سال‌های ۱۳۹۳، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ به ترتیب 3.7، 2.1 و 2.6 درصد بوده و در لایحه بودجه ۱۳۹۶ نیز 2.7 درصد تعیین شده بود. مالیات بر واردات خودرو برای دولت نقش مهمی دارد، اما درآمد مالیات بر واردات خودرو در سال‌های گذشته افت‌وخیز جدی داشته است و دولت در برخی سال‌ها نتوانسته مطابق برنامه خود پیش برود و رقم مدنظر خود را محقق کند.
واردات خودرو چقدر ارزبری دارد؟
از آغاز سال 1393 تا 1396 (چهار سال) 298 هزار دستگاه خودرو وارد کشور شد که حاکی از متوسط سالیانه 70 هزار دستگاه است و ارزش این واردات 6 میلیارد و 261 میلیون دلار بود که سالیانه یک میلیارد و 500 میلیون دلار و برای هر خودرو به‌طور متوسط 21 هزار دلار می‌شود. بر این اساس تخصیص ده‌ها میلیارد دلار ارز به واردات خودرو که این روزها از زبان برخی مسئولان شنیده و در مطبوعات دیده می‌شود، درست نیست؛ درحالی‌که همین آمارهای اشتباه مبنای تصمیم‌سازی‌های دولت و مجلس شده است. به‌عنوان‌مثال، در نظر گرفته شدن نرخ 60 درصد مالیات برای واردکنندگان خودرو در سال‌های 1395 و 1396، درحالی‌که سایر بازرگانان 25 درصد مالیات می‌دادند، ناشی از همین اطلاعات غلط بوده است. پارسال نسبت واردات به تولید خودرو در کشور 4.6 درصد بود، درحالی‌که این آمار برای کشورهای توسعه‌یافته با وجود برخورداری از برندهای مطرح داخلی بیش از 40 درصد است؛ بر این اساس با تصمیم این‌چنینی مردم را از سوارشدن بر خودروهای باکیفیت محروم کردیم.
ترخیص در عین ممنوعیت
باوجود ممنوعیت واردات خودرو بر اساس مصوبه هیئت دولت، همچنان در آمارهای گمرک تداوم ترخیص خودرو دیده می‌شود. طبق مصوبه 28 اسفندماه 1396 هیات‌وزیران، خودروهایی که به گمرک، مناطق آزاد یا ویژه اقتصادی واردشده و مجوزهای واردات همچون ثبت سفارش معتبر دارند و قبض انبار آن‌ها تا نهم دی‌ماه 1396 و ارزش هر دستگاه کمتر از 40 هزار دلار بوده، می‌توانستند با محاسبه پرداخت 40 درصد سود بازرگانی و مازاد بر حقوق ورودی، در مدت سه ماه خودروها را ترخیص کنند. این فرصت سه‌ماهه تا تاریخ 31 تیرماه 1397 اعتبار داشت اما از آنجایی که برخی نتوانستند در زمان تعیین‌شده خودروها را ترخیص کنند، 31 تیرماه امسال هیات‌وزیران در مصوبه‌ای، این مهلت را سه ماه دیگر تمدید کرد که زمان آن تا 24 شهریورماه امسال تمدید شد. پس از توقف ثبت سفارش خودرو، مجوز جدیدی برای واردات صادر نشده و با توجه به اینکه بیست و چهارم شهریورماه آخرین‌مهلت ترخیص خودروهای دارای مجوز از گمرک بود، پس از این تاریخ درصورتی‌که افراد مجوز واردات نیز داشته باشند خودرویی از گمرک ترخیص نمی‌شود.
