حذف چراغ خاموش خودروهای چینی از بازار ایران
بنابر آماری که وزارت صمت در اختیار انجمن خودروسازان ایران گذاشته، تیراژ خودروسازان خصوصی کشور طی چهار ماه ابتدایی امسال حتی به ۱۰ هزار دستگاه نیز نرسیده است. طبق این آمار، خصوصیها که تقریبا تمام تولید آنها را مدلهای چینی تشکیل میدهند، در مقایسه با چهار ماه سال گذشته بیش از ۸۱ درصد افت تولید داشتهاند.
به گزارش خودروتک به نقل از دنیای اقتصاد ، پیش از آنکه به سراغ جزئیات تولید خودروسازان خصوصی برویم، بهتر است ابتدا این موضوع را بررسی کنیم که چرا خصوصیسازان به این حال و روز افتادهاند. بدون تردید، جواب کلی به این پرسش، «تحریم» است که سبب شد شرکای بخش خصوصی از بیم جرایم مادی و معنوی آمریکاییها، یا قید فعالیت در ایران را بزنند یا حضور خود را کمرنگ کنند.
اردیبهشت سال گذشته که آمریکا با اعلام دونالد ترامپ رئیسجمهوری این کشور، از توافق هستهای و برجام خارج شد، خروج شرکای اروپایی و کرهای و ژاپنی خودروسازی ایران قابل پیشبینی بود، اما گمان میرفت چینیها بمانند و با استفاده از خلأ رقبا، حتی فعالیت خود را گسترش بدهند. این امیدواری از آن جهت بود که خودروسازان چینی در دور قبلی تحریمها، صنعت خودروی ایران را تنها نگذاشتند و حتی شرکتهای جدیدی راهی کشور شدند و بخش خصوصی صنعت خودرو عملا به تصاحب چشم بادامیها درآمد.
در جریان تحریمهای اولیه خودروسازی، شرکتهایی مانند پژو، رنو، کیا، ولوو و اسکانیا از ایران خارج شدند یا فعالیت خود را به حداقل رساندند، در نتیجه فضا برای گسترش حضور چینیها در صنعت و بازار خودروی کشور فراهم شد. چینیهایی مانند شرکت چری که از اواسط دهه ۸۰ به ایران آمده بودند، با استفاده از خلأ اروپاییها و ژاپنیها و کرهایها در خودروسازی کشور، فعالیت خود را گسترش دادند تا از تحریم بهترین استفاده را برده باشند. در ادامه، چند شرکت چینی دیگر نیز ترغیب شدند تا وارد ایران شده و بخشی از ظرفیت خودروسازی و بازار خودروی کشور را به دست بگیرند.
شرایط به شکلی پیش رفت که بخش خصوصی صنعت خودروی ایران به بهشت چینیها تبدیل شد و عملا به دست آنها افتاد. پس از توافق هستهای و برجام نیز شرکتهای چینی دیگری روانه ایران شدند تا جمع آنها جمع شده و سهمشان در صنعت و بازار خودروی کشور رشد کند. طبق آمارهای قبل از نقض برجام، سهم محصولات چینی از کل تولید خودروسازی کشور به مرز ۲۰ درصد نزدیک شده بود و قطعا اگر تحریم دوباره برقرار نمیشد، این سهم بالا و بالاتر نیز میرفت.
به اعتقاد کارشناسان، موجسواری چینیها روی تحریم، از دو ناحیه سرچشمه میگیرد؛ نخست، سختتر شدن جرایم مادی و معنوی تحریم در مقایسه با سالهای ۹۱ و ۹۲ (تحریمهای اولیه خودروسازی) و دوم، بسته شدن منافذ نقل و انتقال پول و ارسال قطعات. به گفته آنها، دولت ترامپ بسیار سختگیرانهتر از دولت قبلی آمریکا نسبت به تحریم ایران اقدام کرده و هر شخص و شرکتی که تحریم را رعایت نکند، به سختی مجازات خواهد شد. در نتیجه، خودروسازان چینی نیز که حالا دیگر شرکتهای نوپای گذشته نیستند و در بازارهای جهانی برو بیایی دارند، از ترس جریمه و مجازات آمریکا، یا ایران را ترک کرده یا فعالیت خود را به حداقل رساندهاند.