الان توپ واردات خودرو در کدام زمین است؟
آزادسازی قیمت‌ها در بازار خودرو زمانی منطقی به نظر می‌رسد که واردات هم آزاد باشد و دست مشتری برای انتخابِ منصفانه از میان مدل‌های مختلف خودرو با قیمت‌های مختلف، باز باشد. در غیر این صورت، بازار خودرو «همین آش و همین کاسه» را شاهد خواهد بود، جایی که خودروساز از تولید متضرر می‌شود و مشتری هم ناچار به خرید در یک بازار انحصاری خواهد بود.
به گزارش خودروتک به نقل از فرارو، آزادسازی مجدد واردات خودرو به ایران، حالا مردم را سردرگم کرده است.
ماجرا از این قرار است که این طرح، تاکنون دو مرتبه میان مجلس و شورای نگهبان دست به دست شده و البته، در این میان بسیاری از صاحبان این خودرو‌ها و فعالان بازار خودرو، متضرر شده اند.
این وضعیت، اما زمانی عجیب‌تر به نظر می‌رسد که بدانیم «مرکز پژوهش‌های مجلس» هم به این طرح ایراد گرفته است، آن هم در حالی که طرح در نهایت به تصویب مجلس رسیده است!
رفت و برگشت و دوباره برگشت
طرح «آزادسازی واردات خودرو»، چندی پیش با تصویب اولیه در کمیسیون صنایع و معادن مجلس، در فاز نهایی تصویب قرار گرفت. این در حالی است که شورای نگهبان به ماده 4 طرح ساماندهی خودرو، مبنی بر واردات محصولات هیبریدی با تعرفه صفر ایراد گرفته و آن را مغایر با سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی عنوان کرد. به این ترتیب، طرح به مجلس برگشت و کمیسیون صنایع مجلس، ماده مذکور را با اصلاحاتی در چارچوب «آزادسازی مشروط واردات» دوباره به شورای نگهبان ارجاع داد، طرحی که مورد تایید شورا هم قرار گرفت. اما بعد، مرکز پژوهش‌های مجلس، دوباره به همین طرح ایراداتی وارد کرد که عمدتاً به نگرانی‌ها در مورد کمبود ارز در کشور بر می‌گشت.
با این حال، طرح در نهایت و دوباره، تصویب مجلس را گرفت و موجب شد قیمت خودرو‌های خارجی در بازار ایران، ناگهان و به شدت بشکند: در مدتی کوتاه، تقریباً همه فروشنده شدند و خریداران، به انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها نشستند.
بحث بر سر «ارز» است
بر اساس طرح اولیه مجلس (که از آن به آزادسازی واردات خودرو تعبیر شده است) هر شخص حقیقی و حقوقی می‌توانست نسبت به واردات خودرو در قالب یکی از دو روش «در ازای صادرات کالا» یا «واردات بدون انتقال ارز» اقدام کند.
این دو روش برای ورود خودرو‌های خارجی با هدف «استقلال واردات خودرو از تعهد ارزی سیاستگذار» طراحی شده بود و به عبارت ساده، با توجه به کمبود ارز در کشور، سیاستگذار قصد داشته زلف واردات خودرو را به بحث ارزی گره نزند.
ین طرحِ اولیه، پس از اعمال اولین دور از اصلاحاتی که به دنبال ایراد شورای نگهبان بر طرح اعمال شدند، تغییراتی کرد. در اصلاحیه ماده 4 کمیسیون صنایع آمده بود که «هر شخص حقیقی و حقوقی می‌تواند به ازای صادرات خودرو یا قطعات یا سایر کالا‌ها و خدمات مرتبط با انواع صنایع نیرو محرکه یا از طریق واردات بدون انتقال ارز نسبت به واردات خودروی تمام برقی یا دو نیرویی (هیبریدی) یا واردات خودروی بنزینی یا گاز‌سوز با برچسب انرژی B و بالاتر یا دارای شاخص ایمنی سه ستاره یا بالاتر بر اساس گواهی‌های استاندارد معتبر، معادل ارزش صادراتی اقدام کند.»
مجلس از خودش ایراد گرفت!
از آن سو، کمی بعد مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی کارشناسی ضمن تایید ضمنی آزادسازی مشروط واردات خودرو، برخی ایرادات این طرح را پیش از ارجاع به صحن علنی به کمیسیون صنایع و معادن گوشزد کرد.
بر اساس نظر مرکز پژوهش‌های مجلس، «ترویج مصرف کالا‌های داخلی همراه با برنامه ریزی برای ارتقای کیفیت و رقابت‌پذیری در تولید» و «اصلاح و تقویت همه جانبه نظام مالی کشور با هدف پاسخگویی به نیاز‌های اقتصاد ملی، ایجاد ثبات در اقتصاد ملی و پیشگامی در تقویت بخش واقعی»، از جمله بخش‌هایی هستند که در طرح مجلس مورد غفلت قرار گرفته اند.
دومین دور از ایرادات شورای نگهبان شامل چه مواردی بود؟
اما دومین دور از ایراداتی که شورای نگهبان به طرح بهارستان نشینان وارد کرد، شامل چه مواردی بود؟ ظاهراً ایرادات شورای نگهبان دو مورد اساسی را شامل می‌شود: شیوه واردات خودرو «بدون انتقال ارز» و عدم شفافیت ارائه خدمات پس از فروش به خودرو‌های خارجی وارد شده به ایران. به عبارت ساده، باز هم همه چیز به «بحران ارزی» ایران بر می‌گردد.
بر اساس مصوبه مجلس، واردات خودرو نباید برای کشور تعهد ارزی ایجاد کند. با این همه، این پرسش ایجاد می‌شود که ارز مورد نیاز برای خرید خودروی خارجی، چگونه تامین خواهد شد؟ واردات در برابر صادرات، یکی از راه حل‌ها است، اما به نظر می‌رسد مصوبه مجلس در این مورد شفافیت کافی ندارد.
