کد خبر : 5380

از ریتاردر چه می دانید؟

از ریتاردر چه می دانید؟

حتما بارها با یک اتوبوس بین شهری سفر کرده اید و احتمالا در ردیف های جلوی اتوبوس نیز نشسته اید و در صورت کمی کنجکاوی و علاقه به مسائل فنی متوجه شده اید که راننده پیش از نزدیک شدن به مانع در روبرو اقدام به کشیدن دسته ای که در ستون فرمان تعبیه شده است می کند و بعد از کشیدن آن نیز صدای زوزه مانندی از انتهای اتوبوس به گوش می رسد و سرعت اتوبوس به آرامی کاهش می یابد. البته این عمل در اتوبوس های شهری به نحو دیگری و بوسیله پدال ترمز اتفاق می افتد و به این صورت است که بر اساس میزان فشار وارده بر پدال ابتدا ترمز کمکی عمل کرده، سپس ترمز اصلی یا اصطکاکی وارد مدار می شود. عمل کردن ترمز کمکی در اتوبوس های شهری را نیز می توان با صدای زوزه انتهای اتوبوس بهمراه ارتعاشات وارد شده به اتاق حس کرد. این ترمز کمکی ریتاردر نامیده می شود.

به گزارش خودروتک، عمل ترمز گیری در خودروهای سنگین بخصوص کامیون ها و اتوبوس ها بدلیل وجود جرم بیشتر و به تبع آن انرژی جنبشی بیشتر، یکی از حیاتی ترین و مهم ترین عوامل موثر در بهبود اثر ترمز گیری استفاده از ترمزهای کمکی (Auxiliary Brakes) می باشد. ترمز موتور، ترمز اگزوز و ریتاردرهیدرولیکی از جمله ترمزهای کمکی مرسوم در خودروهای سنگین می باشند (ترمز موتور و ترمز اگزوز نیز به نوعی یک ریتاردر محسوب می شوند). وجود این سیستم ها هنگام پایین آمدن از یک سراشیبی طولانی بدلیل کاهش ترمز گیری در اثر داغ کردن لنت ها و کاهش فشار باد ذخیره شده در تانک ها بیش از هر وقت دیگری احساس می شود. ریتاردر نه تنها در خودروهای سنگین بلکه در لوکوموتیوها نیز استفاده می شوند. ریتاردر برای کاهش سرعت خودرو و یا حفظ سرعت در یک محدوده خاص استفاده می شود ولی عموما قادر به متوقف نمودن کامل خودرو نمی باشد.

این دستگاه دارای دو توربین روتور و استاتور می باشد که با استفاده از خاصیت لزجت سیال که عموما روغن می باشد باعث کاهش انرژی دورانی موجود در روتور می شود. پره های استاتور و روتور در یک محفظه پر فشار که فاصله خیلی کمی بین پره ها و دیواره محفظه وجود دارد، محدود شده اند و در هنگام نیاز به ترمز گیری و با دستور راننده سیال به داخل محفظه پمپ می شود. نیروی گردش روتور باعث شتاب دادن به ذرات روغن و در مقابل کاهش شتاب آن در استاتور می شود و باعث ایجاد نیروی ترمزی در میل گاردان و در نتیجه چرخ های محرک خواهد شد. این عمل همواره همراه با ایجاد انرژی گرمایی زیادی در سیال می شود که بوسیله ارتباط با مایع خنک کننده موتور و رادیاتور خنک می شود. لازم به ذکر است که میزان ایجاد شتاب منفی در ریتاردر بستگی به میزان روغن پمپ شده به داخل محفظه دارد. روغن مورد استفاده در بعضی از گونه ها با روغن گیربکس مشترک و در بعضی مجزا و حتی در بعضی مدل ها سیال عامل آب است.

نوع دیگر ریتاردر، گونه های الکترومگنتیک یا القایی می باشند که استفاده خیلی کمی داشته و بیشتر در اتوبوس های قدیمی مشاهده می شد. مزیت اینگونه از ریتاردرها انعطاف پذیری در محل نصب آن می باشد. در اینگونه نیز یک روتور به شفت چرخان ورودی متصل شده و استاتور نیز به شاسی خودرو محکم می شود. بین استاتور و روتور هیچگونه سطح تماس و یا سیالی (بجز هوا) وجود نداشته و درهنگام درخواست راننده جریان الکتریکی از باتری به سیم پیچ استاتور جاری شده و باعث ایجاد میدان مغناطیسی در اطراف روتور می شود. این میدان در نهایت باعث ایجاد یک جریان گردابی در روتور و ایجاد میدان مغناطیسی با جهت متفاوت در اطراف استاتور می شود. همین تفاوت جهت در خطوط میدان ها باعث کاهش سرعت چرخش روتور و در نهایت کاهش سرعت خودرو می شود. معمولا روتور دارای پره های داخلی می باشد که باحرکت خود باعث خنک شدن سیم پیچ ها می شود. عملکرد گونه برقی بسیار بی سرو صدا ولی توام با مصرف میزان زیادی انرژی الکتریکی و ایجاد حرارت می شود که این عوامل باعث محدودیت استفاده از آن می باشد.

ریتاردرها در توان های مختلف و در چیدمان های متنوعی وجود دارند. بعضی ها بصورت فابریک بر روی گیربکس نصب شده و به نوعی دارای ساختمان یکپارچه با گیربکس می باشد و در بعضی دیگر بصورت مجزا از گیربکس نصب می شود. در بعضی از خودروها ریتاردر در پشت گیربکس و در بعضی در انتهای گیربکس و ابتدای میل گاردان قرار دارد. در تقسیم بندی دیگری دو نوع چیدمان Inline و Offline وجود دارد که در نمونه اینلاین ریتاردر مستقیما به میل گاردان و در آفلاین ریتاردر در کنار گاردان و به گیربکس متصل می شود.

برترین برند های سازنده ریتاردر در اروپا که بیشتر بخاطر گیربکس هایشان شهرت دارند ZF و Voith می باشند که هر دو ملیت آلمانی دارند. قویترین ریتاردر ساخته شده توسط فویت دارای ۹۵۰ اسب بخار توان خالص می باشد که قادر است سنگین ترین خودروهای باربری را نیز تحت کنترل خود در آورد. در صورتیکه این سیستم بهمراه یکی دیگر از سامانه های کمکی مانند ترمز موتور در کنار یکدیگر عمل کنند نه تنها قدرت بالاتری پیدا می کنند بلکه قادر است مشکل اصلی هردویشان یعنی اثر کم ریتاردر در سرعت های پایین خودرو و نیز قدرت کم ترمز موتور در سرعت بالا را نیز مرتفع سازد.

در ذیل بطور خلاصه مزایای ریتاردرهای هیدرولیکی را بر می شماریم:

· ریتاردر معمولا بعد از دو سال با صرفه جویی در مصرف پد ها و کفشک های ترمز باعث جبران هزینه اولیه خود می شود.

· ریتاردر معمولا دارای ساختمانی کوچک، کم حجم و سبک می باشد.

· وجود ریتاردر بر روی خودرو باعث افزایش ایمنی فعال و در نتیجه قابلیت اعتماد به خودرو برای حرکت با سرعت های بالاتر می شود.

· وجود ریتاردر بر روی خودرو باعث افزایش عمر پد و کفشک های ترمز تا هشت برابر می شود.

· هزینه های کلی کار با خودرو کاهش می یابد.

· بدلیل کنترل الکترونیکی ریتاردر قابلیت ادغام آن با سیستم کروز کنترل فعال وجود دارد.

· راحتی رانندگی و کنترل خودرو در سراشیبی ها چند برابر می شود.

در یک آزمایش جاده ای که توسط شرکت فویت انجام گرفت دو کامیون که یکی از آنها مجهز به ترمز موتور و ریتاردر و دیگری فاقد آن بود، در مسیر ۳۱۶۴ کیلومتری بین ایتالیا و آلمان نتایج جالب زیر بدست آمد:

· میزان استفاده از ترمز سرویس به میزان ۷۰% کاهش یافت.

· میزان تعویض دنده تا ۳۶% کاهش یافت.

· میزان سرعت متوسط تا ۵٫۹% افزایش یافت.

در آخر ذکر این نکته خالی از لطف نیست که ابداع کننده ریتاردر برای اولین بار شرکت فویت بوده که در سال ۱۹۵۰ و بر روی یک لوکوموتیو که یک قطار ۱۰۰۰۰ تنی را از روی رشته کوههای راکی در آمریکا بالا می برد ساخته شد. این جریان بدین صورت اتفاق افتاد که در آن زمان برای بالا بردن این قطار در این مسیر ۵ کیلومتری ۱۰ لوکوموتیو به یکدیگر متصل می شدند تا بتوانند قطار را بالا بکشند اما پس از قرار داد همکاری که با فویت می بندند این شرکت یک لوکوموتیو با نیروی پیشرانش ۳۰۰۰ کیلو واتی برای این ماموریت می سازد. پس از ساخت این محصول فویت بدنبال راه بصرفه ای می گردد تا بتواند این قطار را در پایین آمدن از این سراشیبی نیز کنترل کند و در آخر به سیستم ترمزی ریتاردر هیدرودینامیکی کنونی دست پیدا می کنند. شخص مخترع نیز آقای Otto Kässbohrer ، پایه گذار شرکت اتوبوس سازی سترا می باشد.

 

ارسال نظر
نظرات کاربران
بیشتر
دیگر رسانه ها